09-04-2015:12:37
Hollanda Enerji Sektör Raporu
HOLLANDA ENERJİ SEKTÖRÜ:
Enerji sektörü, hem teknolojik olarak üstünlüğü hem de doğal kaynaklara yakınlığı bir arada gerektiren bir sektördür. Hollanda geliştirdiği yüksek teknolojiler ve sahip olduğu doğal kaynakların avantajını kullanarak Avrupa enerji piyasalarında söz sahibi olan ülkelerden biridir. Hollanda enerji piyasalarında petrol ürünleri, sürdürülebilir enerji ve doğalgaz dahil olmak üzere pek çok alanda faaliyet göstermektedir. Bu kapsamda, Hollanda’nın enerji sektöründeki konumu hakkında derlenmiş olan bilgiler aşağıda sunulmuştur.
I. HOLLANDA’NIN ENERJİ ARZI, TÜKETİMİ VE TİCARETİ
Hollanda topraklarında bulunan doğalgaz rezervleri ile Kuzey Denizi’ndeki petrol rezervleri Avrupa enerji arzının karşılanmasında büyük rol oynamaktadır. Hollanda’daki enerji arzı, ülkedeki talebin %20’sini karşılamaktadır ve kalan talep ithalat yoluyla karşılanmaktadır. İthal edilen enerji ürünleri arasında petrol, kömür ve doğalgaz sayılabilir.1
Hollanda yalnızca bir enerji ithalatçısı değil aynı zamanda önemli bir enerji ihracatçısıdır. Ülke, dünyanın en büyük doğalgaz üreticilerinden ve ihracatçılarından biridir. Buna ek olarak, Avrupa ülkelerinden bir miktar doğalgaz da ithal etmektedir. Hollanda, Avrupa ülkelerine doğalgaz ihracat ve ithalatını Avrupa gaz boru hattı vasıtasıyla gerçekleştirir. Toplam arz ve talep incelendiğinde, Hollanda net bir doğalgaz ihracatçısıdır. Belçika, İtalya, İsviçre, Almanya ile Fransa Hollanda’nın başlıca doğalgaz ihracatı yaptığı ülkelerdir.
Hollanda, Avrupa’nın petrol rafine merkezi olarak görülmektedir. Sahip olduğu limanları ve boru hatlarıyla hem ülkenin hem de kıtanın petrol arzını karşılamada büyük bir öneme sahiptir. Hollanda’da işlenen ham petrolün %96’sı ithalat yoluyla elde edilmektedir.
1- International Energy Agency Report 2012:
http://www.iea.org/publications/freepubl...L2012.pdf3
Tablo 1*: Hollanda enerji ithalat ve ihracat miktarları
2010 2011 2012 2013
İthalat 9.594 PJ** 9.239 PJ 10.099 PJ 9.942 PJ
İhracat 8.300 PJ 8.145 PJ 8.521 PJ 8.852 PJ
Kaynak: CBS Netherlands
* Tablo 1 ve 2’deki miktar belirten kalemler petajoule birimiyle ifade edilmiştir.
** (1 petajoule= 1015 joule ve 1 Joule= 0.24 kalori)
2010 yılı istatistiklerine göre yıllık petrol talebi 1000000 varil/ gün olarak görülmektedir. Bu talep takip eden yıllarda da artmış ayrıca gelişen teknolojiyle beraber üretim teknikleri de iyileşmiştir. Ancak tüm bunlara rağmen petrol üretiminin düşme eğiliminde olduğu gözlenmektedir.
Tablo 2*: Hollanda enerji tüketimi2013 Eylül 2014 Haziran 2014 Ağustos 2014 Eylül
Toplam enerji tüketimi 235 PJ** 224 PJ 231 PJ 230 PJ
Tüketimdeki değişim oranı (%)
0.9 -1.7 0.4 -2.2
Kaynak: CBS Netherlands2
** (1 petajoule= 1015 joule ve 1 Joule= 0.24 kalori)
2- Tablo1 ve 2;”Statistics Netherlands” web sayfasından alınan bilgilerle bu rapor için oluşturulmuştur.
http://www.cbs.nl/en-GB/menu/themas/indu...fault.htm4
Ülkede sürdürülebilir enerji konusu hem dünyada hem de Avrupa Birliği’nde önem
kazanmaktadır. Hollanda Devleti güneş, su ve biyolojik atık gibi alternatif enerji
kaynaklarının geliştirilmesi için yatırımlarını arttırarak devam ettirmektedir. Hollanda Enerji
Bakanlığı tarafından 2013 yılında yapılan açıklamaya göre yeşil enerji olarak da tabir edilen
sürdürülebilir enerjinin geliştirilmesine katkıda bulunmak için ayrılan sübvansiyonların
toplamı 3 milyar euro’dur. Bu yatırımlarla hem ülkenin elektrik enerji üretimi alternatif
kaynaklarla sağlanmakta hem de üretilen elektriğin bir kısmı yurtdışına satılmaktadır.
Sürdürülebilir enerji alanında, Hollanda dünya liderliğini elinde taşımaktadır. 2014 Mart
ayında Hollanda Başbakanı Mark Rutte tarafından yapılan açıklama, ülkenin yenilenebilir
enerji politikasını açıklamaktadır. Rutte, Hollanda’nın enerji yatırımları arasında bu tarih
itibariyle, kömür havzalarının bulunmadığını belirtmiştir. Yapılan açıklama, Hollanda’nın
kirli enerji konusunda sürdürmekte olduğu politikaları net bir şekilde ortaya koymuştur.
2010 yılı enerji arzıyla ilgili veriler bir araya getirilip incelendiğinde; toplam arzın %38’ini
petrol, %47’sini ise gaz üretiminin meydana getirdiği görülmektedir. Son 20 yılın rakamları
değerlendirildiğinde petrol ve gaz üretiminin toplam üretimdeki payının %85 olarak sabit
kaldığı görülmektedir. Bu ürünleri, %9,5 pay ile kömür, %4,5 pay ile yenilenebilir enerji ve
%1 pay ile nükleer enerji üretimi takip etmektedir.
3 - 2011 yılı enerji raporunda Hollanda Hükümeti gelecekteki enerji hedeflerini temiz enerji
yaklaşımıyla ifade etmiştir. Bu hedefe kömür üretimini düşürerek ulaşmayı planlamaktadır.
2020 yılı hedefi ülkenin enerji ihtiyacının % 14 ünü yenilenebilir enerji ile karşılamaktır.
Son raporlar olan 2012 yılı verileri dikkatle incelendiğinde ise doğalgaz üretiminde % 3lük bir
pay kaybı olduğu görülmektedir. Ancak bu düşüşe rağmen; doğalgaz ve petrol üretimi ülkenin
enerji arzında gözle görülür bir yere sahiptir.
4 - Üretim payları dikkate alınarak, raporun devamında Hollanda’daki petrol ve doğalgaz üretimi
detaylıca incelenecektir.
International Energy Agency Report 2012
http://www.iea.org/publications/freepubl...NL2012.pdf
ınternational energy agency web sayfasından alınan bilgilere göre yorumlanmıştır.
http://www.iea.org/statistics/statistics...year=20125
Grafik 1: 2012 yılı Hollanda Enerji Üretimi
Grafik 2: 1972- 2012 yıllarındaki Hollanda Enerji Üretimi
*RENKLENDİRME: Hollanda’da Doğalgaz Petrol Kömür
Nükleer Biyolojik yakıtlar Jeotermal/ Güneş/ Rüzgar
Doğal gaz % 42.5 Nükleer %1.3
Petrol %40.1
Biyolojik yakıtlar %4,8
Jeotermal/güneş/rüzgar %0.6
Kömür % 10,66
Hollanda’da Petrol Üretimi
Ülkede petrol üretimi 1943’te Schoonebeek yakınlarındaki petrol yataklarının keşfedilmesiyle başlamıştır. Daha sonra 1982’de Rotterdam bölgesinde petrol üretimi yapılmaya başlanmıştırve 1986’da üretim zirveye ulaşmıştır.Üretim şekline bakıldığında, Hollanda’nın tam bir rafineri gibi çalıştığı görülmektedir.
Ham petrol ithal edilip, ülkede rafine edilmekte; ardından komşu ülkeler başta olmak üzere tüm Avrupa’ya satılmaktadır. Petrol üretiminde kullanılan altyapılar rafineriler, limanlar, boru hatları ve depolardır.
Hollanda’nın bu konulardaki durumu incelenecek olursa:
Hollanda’da Boru hatları
Ülkeden geçen 2 ana ham petrol boru hattı bulunmaktadır. Bunlar, Rotterdam – Rhine boru hattı (RRP) ve Rotterdam – Antwep Boru hattı (RAP)’dır. Buna ek olarak, RMR (Rhine –Main Boru Hattı), APS (Amsterdam – Schiphol Boru Hattı) ve CEPS (Rotterdam – Schiphol Boru Hattı) bulunmaktadır. Hollanda barındırdığı bu ağlarla petrol dağıtımını etkili bir şekildegerçekleştirmektedir.
Hollanda’da Rafineriler
Ülkede 5 adet petrol rafinerisi bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi Total ve Lukoil’in ortaklığıdır ve Vlissingen’de yer almaktadır. Diğerleri ise Exxonmobil, KPC, BP ve Shell’e aittir. Bunlar ise Rotterdam’da bulunmaktadırlar. Avrupa Enerji Kanunu, çevresel konularda oldukça hassasiyet göstermektedir. Bu da tüm rafinerilere olduğu gibi Hollanda’daki petrol rafinerilerine çok katı bir sülfür limiti getirmektedir.
Hollanda’da Limanlar
Ülkede bulunan limanlar uluslararası alanda çok büyük bir öneme sahiptir. Hollanda,
Avrupa’nın en büyük deniz yolu aktarma merkezi olarak görülmektedir. Petrol üretimi hakkında detaylı bilgiye International Energy Agency 2012 sektör raporundan ulaşılmıştır. Rotterdam Limanı ülkedeki en önemli limandır. Singapur ve Şanghay’dan sonra dünyanın en büyük 3. Limanıdır. Rotterdam Limanına yapılan yatırımlara bakıldığında limanın enerji alanında geliştirilmek istendiği görülmektedir. Bu yatırımlar daha çok biotermal temelli endüstri ve bioyakıt üzerine yapılmaktadır. Hollanda’daki bir diğer liman ise Vlissingen Limanıdır ve Zeeland Rafinerisi burada bulunur. Antwerp ve Rotterdam Limanları arasında kaldığı için de stratejik bir öneme sahiptir. Amsterdam Limanı ise petrol ürünleri ağırlıklı çalışmaktadır ve dünyanın en büyük gazolin(benzin) alanlarından biridir.
Hollanda’da Depolama kapasitesi
Depoların büyük kısmı Rotterdam’da bulunmaktadır. Ancak, Amsterdam ve Vlissingen’de de depolama alanları bulunmaktadır. Hollanda liman ve depolama altyapılarında sahip olduğu bu avantajlarını kullanarak Avrupa’nın petrol arzında kilit bir nokta haine gelmiştir. Ülkenin yerel talebinin 4 katı kadar petrol üretilip Avrupa’ya aktarılmaktadır. International Energy Agency 2012 yılı raporuna göre Hollanda 2011 yılında altmış milyon ton ham petrol ve doğalgaz ithal edip işleyerek ihraç etmiştir. Bu ithalatın dörtte biri Kuzey Denizi’nden, üçte biri Rusya’dan ve kalanı da diğer OPEC ülkelerinden gelmektedir.
Hollanda’da Doğalgaz üretimi
Ülkede doğalgaz üretimi 1959’da Schlohteren’deki gaz yataklarının keşfiyle başlamıştır ve Hollanda zamanla önemli bir doğalgaz üreticisi ve ihracatçısı konumuna gelmiştir. 2010 yılı itibariyle toplam doğalgaz üretimi 3,2 trilyon metre küptür.
Üretilen doğalgazın çeşitlerine bakıldığında düşük ve yüksek kalorili olarak iki tip görülmektedir. Düşük kalorili doğalgaz, enerjisi 10,5 kWh/ m3’ten daha az olan çeşittir.
Yüksek kalorili olarak nitelendirilen doğalgazın enerjisi ise 10,5 ve 12,8 kWh/ m3 aralığındadır. Genelde hane halkı düşük, endüstriler ise yüksek kalorili doğalgaz kullanmaktadırlar. Bu iki türün taşınma esnasında mutlaka farklı ağlar kullanılması gerektiği International Energy Agency’nin raporunda açıkça belirtilmektedir. Aksi takdirde ürünler özelliklerini kaybedebilmektedir. Tüm bu değerler incelendiğinde Hollanda’nın tam bir doğalgaz ihracatçısı konumunda olduğu görülmektedir. Ancak her doğal kaynak gibi doğalgaz kaynağı da sınırsız değildir ve kalan kaynakların 1,3 trilyon metreküp olduğu tahmin edilmektedir. Önümüzdeki yıllarda da üretimin düşmesi beklenmektedir. Ülkenin enerji raporunda belirtildiğine göre 2020 – 2025 yıllarında Hollanda doğalgaz ihracatçısı kimliğini doğalgaz ithalatçısıyla değiştirme tehlikesiyle karşı karşıyadır.7
II. Hollanda’da SEKTÖRÜN GENEL YAPISI
Hollanda’da diğer sektörlerde olduğu gibi enerji sektöründe de devlet kontrolü giderek azalmaktadır. Serbestleşen enerji sektörü bireylere ve firmalara kendi enerji tedarikçisini seçme şansı sunmaktadır. Bu durum enerji ürünlerinin fiyatlarını etkilemektedir. Örneğin elektrik enerjisi fiyatları 2013 Eylülden bu yana neredeyse % 30 azalmıştır.
Ülkedeki enerji piyasalarındaki tüketici fiyat endeksleri ve fiyatlardaki değişimler
Kaynak: CBS Netherlands
a. Doğalgaz üretimi hakkında detaylı bilgiye International Energy Agency 2012 sektör raporundan ulaşılmıştır.
Tüketici fiyat endeksi ve tüketici fiyatlarındaki değişimler CBS Netherlands web sayfasından bulunmuş ve
b. Enerji piyasasındaki Denetleyici ve Düzenleyici Kurum ve KuruluşlarHer ne kadar serbest bir enerji politikası yürütmekte olsa da Hollanda Devleti’nde bir takım düzenleyici ve denetleyici kurum ve kuruluşlar da yer almaktadır. Bu kurum ve kuruluşların amacı, adil bir fiyatlandırma sağlama, enerji arzını kontrol atında tutma ve gelecek enerji politikalarını belirlemede devlete yardımcı olmaktır. Hükümet 2005 yılında devlet temsilcileri, akademisyenler ve özel sektörden oluşan 200’den fazla uzmanın görev aldığı Enerji Geçiş Görev Gücü’nü kurmuştur. Bu ekip yapacağı çalışmalarla gelecekteki enerji arzını güvence altına almak için stratejiler geliştirmek ve bu stratejilerde gerekli olabilecek teknolojileri belirlemekle yükümlüdür. Ülkedeki enerji piyasasında görevli diğer başlıcayapılanmalar ise; Hollanda Enerji Araştırma Merkezi, Enerji Araştırma Programı, We@SEA ve Energiekamer olarak sıralanabilir.
Hollanda Enerji Araştırma Merkezi:
Ülkedeki enerji piyasalarındaki en büyük araştırma kuruluşudur. İnceleme alanı oldukça geniş olmakla birlikte enerji tasarrufu, yenilenebilir enerji, temiz enerji ve nükleer enerji gibi konularda detaylı incelemeler yapmaktadır.
Hollanda’da Enerji Araştırma Programı:
Hollanda Hükümeti tarafından temiz ve yenilenebilir enerji arzını gelecekte de güvence altına alabilmek için finanse edilmiş bir programdır.
Programı SenterNovem isimli bir hükümet ajansı yürütmektedir. 5 kategoride 20 ayrı başlık altında araştırmalar yapılmaktadır.
Hollanda’da We@SEA:
Yine Hollanda devleti tarafından sübvanse edilen bir konsorsiyumdur. Hedefi, Kuzey denizinde rüzgar çiftliklerinin kurulması için gerekli olan bilgileri edinme ve geliştirmektir. Konsorsiyumda kıyı rüzgar çiftliklerinin kurulma ve gelişmesine odaklanan ortaklar ve Greenpeace gibi katılımcılar bulunmaktadır. Ayrıca Delft Teknoloji Üniversitesi ile ortak yürüttükleri bir doktora programı mevcuttur.
Hollanda Energiekamer:
Energiekamer enerji piyasalarındaki rekabeti izler. İzlenimlerine dayanarak, gaz ve elektrik piyasalarındaki rekabeti limitler. Vaat edilen arz tarifelerinin uygulanmamış olması ihtimaline karşı yaptırım yetkisi bulunmaktadır; ancak bu şimdiye kadar hiç gerçekleşmemiştir.
c. Hollanda’da Enerji Piyasalarında Başlıca Şirketler
Dana Petrolium
NAM (Shell & ExxonMobil Ortaklığı) Ülkenin en büyük gaz üreticisi.
Shell10
Bp
Exxon Mobil
Kuveyt Petrol
Total
Lukoil
NEM
EON
DONG
RWE
Alliander
Delta Nuts Netwerk bedrijven
Endinet
Enexis
Rendo
Stedin
Westland Energie Infra
Hollanda’da ayrıca bu şirketleri konularına göre aynı çatı altında toplayan kuruluşlar ve
sektörel birlikler de bulunmaktadır.
VNPI: piyasadaki en önemli 10 şirketi temsil eder ve bunların üretim miktarları
toplandığında ülkedeki toplam arzın %99’una ulaşılır.
VOTOB: 14 bağımsız tank depolama operatörünü temsil eder. Bu şirketler ürünlerin
yalnızca lojistiğini sağlayan şirketlerdir.
NOVE: Enerji ticareti yapan ve depolayan şirketleri temsil eder. 185 üyesi
bulunmaktadır.
IRO: Hollanda Petrol ve Gaz Sanayi Tedarikçileri Birliği
FME: Rüzgar Enerjisi Grubu
COGEN: Hollanda Kombine Isı ve Enerji Birliği11
Tüm bu veriler bir araya getirilip değerlendirildiğinde, Hollanda’nın dünya ve özellikle Avrupa enerji piyasasında çok önemli bir konumda olduğu görülmektedir. Öyle ki ülke; dünyanın 10., Avrupa’nın ise en büyük üreticisi konumundadır. Özellikle doğalgaz üretiminde tam bir ihracatçıdır ancak azalmakta olan doğalgaz kaynakları ve sosyolojik etkenler üretimin düşürülmesini zaruri kılmaktadır. Hollanda Devleti’nin açıklamalarına göre batı Avrupa’nın en büyük üretim sahası olan
Groningen’de üretim miktarı düşürülecek. Groningen’de yapılan gaz üretiminin başta depremler olmak üzere yakın çevresine birçok zararının olduğu halk tarafından dile getirilmekte ve halkın bu şikayeti politikacılar tarafından da gözetilmektedir. Bu yüzden Hollanda hükümetinin doğal gaz sahasındaki üretim miktarını kademeli olarak düşüreceği beklenmektedir. Yapılan açıklamalara göre, gaz üretiminin 2015’te 42,5 milyar metreküp, 2016’da ise 40 milyar metreküpe düşürülmesi hedeflenmektedir.
Böylece ülkenin zamanla ihracatçıdan bir ithalatçı konumuna geleceği söylenebilir.Ancak yenilenebilir enerji ve güneş enerjisi konularında ülke yatırımlarını gün geçtikçe arttırmakta ve hane halkı kendi güneş enerjisini üretmeye teşvik edilmektedir. Sadece 2013 yılında 100 bin ev çatısına kurulan güneş enerjisi paneli de bunu kanıtlar niteliktedir.
Sonuç olarak; dünya enerji piyasası denince akla gelen ilk ülkelerden biri Hollanda’dır ve kıt kaynaklar ile birtakım sosyal sorunlara rağmen; gerek devlet gerekse şirketlerHollanda’nın bu önemini en az yarım asır daha korumaya devam edeceğini öngörmektedir.
http://enerjienstitusu.com/2014/02/14/ho...denoluyor/
10 http://www.enerjigazetesi.com/gunes-ener...yutuyor/12
KAYNAKÇA
1) International Energy Agency Report 2012
2) Oil and Gas Security Emergency Response of IEA Countries, 2012
3) http://www.iea.org/publications/freepubl...rityNL2012
.pdf
4) http://www.utwente.nl/bms/cstm/staff/cv/...ity-nl.pdf
5) http://www.sciencedirect.com/science/art...8113000505
6) http://www.ceer.eu/portal/page/portal/EE...ONS/NATION
AL_REPORTS/National%20Reporting%202010/NR_En/E10_NR_NetherlandsEN.pdf
7) https://www.google.com.tr/webhp?sourceid...v=2&ie=UTF-
8#q=reasons%20for%20the%20energy%20prices%20in%20netherlands
8) https://www.energievergelijken.nl/en/abo...etherlands
KAYNAK: FULYA ERKUT ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ - AB VE ULUSLAR ARASI ORGANİZAYSONLAR ŞEFLİĞİ.
HOLLANDA ENERJİ SEKTÖRÜ:
Enerji sektörü, hem teknolojik olarak üstünlüğü hem de doğal kaynaklara yakınlığı bir arada gerektiren bir sektördür. Hollanda geliştirdiği yüksek teknolojiler ve sahip olduğu doğal kaynakların avantajını kullanarak Avrupa enerji piyasalarında söz sahibi olan ülkelerden biridir. Hollanda enerji piyasalarında petrol ürünleri, sürdürülebilir enerji ve doğalgaz dahil olmak üzere pek çok alanda faaliyet göstermektedir. Bu kapsamda, Hollanda’nın enerji sektöründeki konumu hakkında derlenmiş olan bilgiler aşağıda sunulmuştur.
I. HOLLANDA’NIN ENERJİ ARZI, TÜKETİMİ VE TİCARETİ
Hollanda topraklarında bulunan doğalgaz rezervleri ile Kuzey Denizi’ndeki petrol rezervleri Avrupa enerji arzının karşılanmasında büyük rol oynamaktadır. Hollanda’daki enerji arzı, ülkedeki talebin %20’sini karşılamaktadır ve kalan talep ithalat yoluyla karşılanmaktadır. İthal edilen enerji ürünleri arasında petrol, kömür ve doğalgaz sayılabilir.1
Hollanda yalnızca bir enerji ithalatçısı değil aynı zamanda önemli bir enerji ihracatçısıdır. Ülke, dünyanın en büyük doğalgaz üreticilerinden ve ihracatçılarından biridir. Buna ek olarak, Avrupa ülkelerinden bir miktar doğalgaz da ithal etmektedir. Hollanda, Avrupa ülkelerine doğalgaz ihracat ve ithalatını Avrupa gaz boru hattı vasıtasıyla gerçekleştirir. Toplam arz ve talep incelendiğinde, Hollanda net bir doğalgaz ihracatçısıdır. Belçika, İtalya, İsviçre, Almanya ile Fransa Hollanda’nın başlıca doğalgaz ihracatı yaptığı ülkelerdir.
Hollanda, Avrupa’nın petrol rafine merkezi olarak görülmektedir. Sahip olduğu limanları ve boru hatlarıyla hem ülkenin hem de kıtanın petrol arzını karşılamada büyük bir öneme sahiptir. Hollanda’da işlenen ham petrolün %96’sı ithalat yoluyla elde edilmektedir.
1- International Energy Agency Report 2012:
http://www.iea.org/publications/freepubl...L2012.pdf3
Tablo 1*: Hollanda enerji ithalat ve ihracat miktarları
2010 2011 2012 2013
İthalat 9.594 PJ** 9.239 PJ 10.099 PJ 9.942 PJ
İhracat 8.300 PJ 8.145 PJ 8.521 PJ 8.852 PJ
Kaynak: CBS Netherlands
* Tablo 1 ve 2’deki miktar belirten kalemler petajoule birimiyle ifade edilmiştir.
** (1 petajoule= 1015 joule ve 1 Joule= 0.24 kalori)
2010 yılı istatistiklerine göre yıllık petrol talebi 1000000 varil/ gün olarak görülmektedir. Bu talep takip eden yıllarda da artmış ayrıca gelişen teknolojiyle beraber üretim teknikleri de iyileşmiştir. Ancak tüm bunlara rağmen petrol üretiminin düşme eğiliminde olduğu gözlenmektedir.
Tablo 2*: Hollanda enerji tüketimi2013 Eylül 2014 Haziran 2014 Ağustos 2014 Eylül
Toplam enerji tüketimi 235 PJ** 224 PJ 231 PJ 230 PJ
Tüketimdeki değişim oranı (%)
0.9 -1.7 0.4 -2.2
Kaynak: CBS Netherlands2
** (1 petajoule= 1015 joule ve 1 Joule= 0.24 kalori)
2- Tablo1 ve 2;”Statistics Netherlands” web sayfasından alınan bilgilerle bu rapor için oluşturulmuştur.
http://www.cbs.nl/en-GB/menu/themas/indu...fault.htm4
Ülkede sürdürülebilir enerji konusu hem dünyada hem de Avrupa Birliği’nde önem
kazanmaktadır. Hollanda Devleti güneş, su ve biyolojik atık gibi alternatif enerji
kaynaklarının geliştirilmesi için yatırımlarını arttırarak devam ettirmektedir. Hollanda Enerji
Bakanlığı tarafından 2013 yılında yapılan açıklamaya göre yeşil enerji olarak da tabir edilen
sürdürülebilir enerjinin geliştirilmesine katkıda bulunmak için ayrılan sübvansiyonların
toplamı 3 milyar euro’dur. Bu yatırımlarla hem ülkenin elektrik enerji üretimi alternatif
kaynaklarla sağlanmakta hem de üretilen elektriğin bir kısmı yurtdışına satılmaktadır.
Sürdürülebilir enerji alanında, Hollanda dünya liderliğini elinde taşımaktadır. 2014 Mart
ayında Hollanda Başbakanı Mark Rutte tarafından yapılan açıklama, ülkenin yenilenebilir
enerji politikasını açıklamaktadır. Rutte, Hollanda’nın enerji yatırımları arasında bu tarih
itibariyle, kömür havzalarının bulunmadığını belirtmiştir. Yapılan açıklama, Hollanda’nın
kirli enerji konusunda sürdürmekte olduğu politikaları net bir şekilde ortaya koymuştur.
2010 yılı enerji arzıyla ilgili veriler bir araya getirilip incelendiğinde; toplam arzın %38’ini
petrol, %47’sini ise gaz üretiminin meydana getirdiği görülmektedir. Son 20 yılın rakamları
değerlendirildiğinde petrol ve gaz üretiminin toplam üretimdeki payının %85 olarak sabit
kaldığı görülmektedir. Bu ürünleri, %9,5 pay ile kömür, %4,5 pay ile yenilenebilir enerji ve
%1 pay ile nükleer enerji üretimi takip etmektedir.
3 - 2011 yılı enerji raporunda Hollanda Hükümeti gelecekteki enerji hedeflerini temiz enerji
yaklaşımıyla ifade etmiştir. Bu hedefe kömür üretimini düşürerek ulaşmayı planlamaktadır.
2020 yılı hedefi ülkenin enerji ihtiyacının % 14 ünü yenilenebilir enerji ile karşılamaktır.
Son raporlar olan 2012 yılı verileri dikkatle incelendiğinde ise doğalgaz üretiminde % 3lük bir
pay kaybı olduğu görülmektedir. Ancak bu düşüşe rağmen; doğalgaz ve petrol üretimi ülkenin
enerji arzında gözle görülür bir yere sahiptir.
4 - Üretim payları dikkate alınarak, raporun devamında Hollanda’daki petrol ve doğalgaz üretimi
detaylıca incelenecektir.
International Energy Agency Report 2012
http://www.iea.org/publications/freepubl...NL2012.pdf
ınternational energy agency web sayfasından alınan bilgilere göre yorumlanmıştır.
http://www.iea.org/statistics/statistics...year=20125
Grafik 1: 2012 yılı Hollanda Enerji Üretimi
Grafik 2: 1972- 2012 yıllarındaki Hollanda Enerji Üretimi
*RENKLENDİRME: Hollanda’da Doğalgaz Petrol Kömür
Nükleer Biyolojik yakıtlar Jeotermal/ Güneş/ Rüzgar
Doğal gaz % 42.5 Nükleer %1.3
Petrol %40.1
Biyolojik yakıtlar %4,8
Jeotermal/güneş/rüzgar %0.6
Kömür % 10,66
Hollanda’da Petrol Üretimi
Ülkede petrol üretimi 1943’te Schoonebeek yakınlarındaki petrol yataklarının keşfedilmesiyle başlamıştır. Daha sonra 1982’de Rotterdam bölgesinde petrol üretimi yapılmaya başlanmıştırve 1986’da üretim zirveye ulaşmıştır.Üretim şekline bakıldığında, Hollanda’nın tam bir rafineri gibi çalıştığı görülmektedir.
Ham petrol ithal edilip, ülkede rafine edilmekte; ardından komşu ülkeler başta olmak üzere tüm Avrupa’ya satılmaktadır. Petrol üretiminde kullanılan altyapılar rafineriler, limanlar, boru hatları ve depolardır.
Hollanda’nın bu konulardaki durumu incelenecek olursa:
Hollanda’da Boru hatları
Ülkeden geçen 2 ana ham petrol boru hattı bulunmaktadır. Bunlar, Rotterdam – Rhine boru hattı (RRP) ve Rotterdam – Antwep Boru hattı (RAP)’dır. Buna ek olarak, RMR (Rhine –Main Boru Hattı), APS (Amsterdam – Schiphol Boru Hattı) ve CEPS (Rotterdam – Schiphol Boru Hattı) bulunmaktadır. Hollanda barındırdığı bu ağlarla petrol dağıtımını etkili bir şekildegerçekleştirmektedir.
Hollanda’da Rafineriler
Ülkede 5 adet petrol rafinerisi bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi Total ve Lukoil’in ortaklığıdır ve Vlissingen’de yer almaktadır. Diğerleri ise Exxonmobil, KPC, BP ve Shell’e aittir. Bunlar ise Rotterdam’da bulunmaktadırlar. Avrupa Enerji Kanunu, çevresel konularda oldukça hassasiyet göstermektedir. Bu da tüm rafinerilere olduğu gibi Hollanda’daki petrol rafinerilerine çok katı bir sülfür limiti getirmektedir.
Hollanda’da Limanlar
Ülkede bulunan limanlar uluslararası alanda çok büyük bir öneme sahiptir. Hollanda,
Avrupa’nın en büyük deniz yolu aktarma merkezi olarak görülmektedir. Petrol üretimi hakkında detaylı bilgiye International Energy Agency 2012 sektör raporundan ulaşılmıştır. Rotterdam Limanı ülkedeki en önemli limandır. Singapur ve Şanghay’dan sonra dünyanın en büyük 3. Limanıdır. Rotterdam Limanına yapılan yatırımlara bakıldığında limanın enerji alanında geliştirilmek istendiği görülmektedir. Bu yatırımlar daha çok biotermal temelli endüstri ve bioyakıt üzerine yapılmaktadır. Hollanda’daki bir diğer liman ise Vlissingen Limanıdır ve Zeeland Rafinerisi burada bulunur. Antwerp ve Rotterdam Limanları arasında kaldığı için de stratejik bir öneme sahiptir. Amsterdam Limanı ise petrol ürünleri ağırlıklı çalışmaktadır ve dünyanın en büyük gazolin(benzin) alanlarından biridir.
Hollanda’da Depolama kapasitesi
Depoların büyük kısmı Rotterdam’da bulunmaktadır. Ancak, Amsterdam ve Vlissingen’de de depolama alanları bulunmaktadır. Hollanda liman ve depolama altyapılarında sahip olduğu bu avantajlarını kullanarak Avrupa’nın petrol arzında kilit bir nokta haine gelmiştir. Ülkenin yerel talebinin 4 katı kadar petrol üretilip Avrupa’ya aktarılmaktadır. International Energy Agency 2012 yılı raporuna göre Hollanda 2011 yılında altmış milyon ton ham petrol ve doğalgaz ithal edip işleyerek ihraç etmiştir. Bu ithalatın dörtte biri Kuzey Denizi’nden, üçte biri Rusya’dan ve kalanı da diğer OPEC ülkelerinden gelmektedir.
Hollanda’da Doğalgaz üretimi
Ülkede doğalgaz üretimi 1959’da Schlohteren’deki gaz yataklarının keşfiyle başlamıştır ve Hollanda zamanla önemli bir doğalgaz üreticisi ve ihracatçısı konumuna gelmiştir. 2010 yılı itibariyle toplam doğalgaz üretimi 3,2 trilyon metre küptür.
Üretilen doğalgazın çeşitlerine bakıldığında düşük ve yüksek kalorili olarak iki tip görülmektedir. Düşük kalorili doğalgaz, enerjisi 10,5 kWh/ m3’ten daha az olan çeşittir.
Yüksek kalorili olarak nitelendirilen doğalgazın enerjisi ise 10,5 ve 12,8 kWh/ m3 aralığındadır. Genelde hane halkı düşük, endüstriler ise yüksek kalorili doğalgaz kullanmaktadırlar. Bu iki türün taşınma esnasında mutlaka farklı ağlar kullanılması gerektiği International Energy Agency’nin raporunda açıkça belirtilmektedir. Aksi takdirde ürünler özelliklerini kaybedebilmektedir. Tüm bu değerler incelendiğinde Hollanda’nın tam bir doğalgaz ihracatçısı konumunda olduğu görülmektedir. Ancak her doğal kaynak gibi doğalgaz kaynağı da sınırsız değildir ve kalan kaynakların 1,3 trilyon metreküp olduğu tahmin edilmektedir. Önümüzdeki yıllarda da üretimin düşmesi beklenmektedir. Ülkenin enerji raporunda belirtildiğine göre 2020 – 2025 yıllarında Hollanda doğalgaz ihracatçısı kimliğini doğalgaz ithalatçısıyla değiştirme tehlikesiyle karşı karşıyadır.7
II. Hollanda’da SEKTÖRÜN GENEL YAPISI
Hollanda’da diğer sektörlerde olduğu gibi enerji sektöründe de devlet kontrolü giderek azalmaktadır. Serbestleşen enerji sektörü bireylere ve firmalara kendi enerji tedarikçisini seçme şansı sunmaktadır. Bu durum enerji ürünlerinin fiyatlarını etkilemektedir. Örneğin elektrik enerjisi fiyatları 2013 Eylülden bu yana neredeyse % 30 azalmıştır.
Ülkedeki enerji piyasalarındaki tüketici fiyat endeksleri ve fiyatlardaki değişimler
Kaynak: CBS Netherlands
a. Doğalgaz üretimi hakkında detaylı bilgiye International Energy Agency 2012 sektör raporundan ulaşılmıştır.
Tüketici fiyat endeksi ve tüketici fiyatlarındaki değişimler CBS Netherlands web sayfasından bulunmuş ve
b. Enerji piyasasındaki Denetleyici ve Düzenleyici Kurum ve KuruluşlarHer ne kadar serbest bir enerji politikası yürütmekte olsa da Hollanda Devleti’nde bir takım düzenleyici ve denetleyici kurum ve kuruluşlar da yer almaktadır. Bu kurum ve kuruluşların amacı, adil bir fiyatlandırma sağlama, enerji arzını kontrol atında tutma ve gelecek enerji politikalarını belirlemede devlete yardımcı olmaktır. Hükümet 2005 yılında devlet temsilcileri, akademisyenler ve özel sektörden oluşan 200’den fazla uzmanın görev aldığı Enerji Geçiş Görev Gücü’nü kurmuştur. Bu ekip yapacağı çalışmalarla gelecekteki enerji arzını güvence altına almak için stratejiler geliştirmek ve bu stratejilerde gerekli olabilecek teknolojileri belirlemekle yükümlüdür. Ülkedeki enerji piyasasında görevli diğer başlıcayapılanmalar ise; Hollanda Enerji Araştırma Merkezi, Enerji Araştırma Programı, We@SEA ve Energiekamer olarak sıralanabilir.
Hollanda Enerji Araştırma Merkezi:
Ülkedeki enerji piyasalarındaki en büyük araştırma kuruluşudur. İnceleme alanı oldukça geniş olmakla birlikte enerji tasarrufu, yenilenebilir enerji, temiz enerji ve nükleer enerji gibi konularda detaylı incelemeler yapmaktadır.
Hollanda’da Enerji Araştırma Programı:
Hollanda Hükümeti tarafından temiz ve yenilenebilir enerji arzını gelecekte de güvence altına alabilmek için finanse edilmiş bir programdır.
Programı SenterNovem isimli bir hükümet ajansı yürütmektedir. 5 kategoride 20 ayrı başlık altında araştırmalar yapılmaktadır.
Hollanda’da We@SEA:
Yine Hollanda devleti tarafından sübvanse edilen bir konsorsiyumdur. Hedefi, Kuzey denizinde rüzgar çiftliklerinin kurulması için gerekli olan bilgileri edinme ve geliştirmektir. Konsorsiyumda kıyı rüzgar çiftliklerinin kurulma ve gelişmesine odaklanan ortaklar ve Greenpeace gibi katılımcılar bulunmaktadır. Ayrıca Delft Teknoloji Üniversitesi ile ortak yürüttükleri bir doktora programı mevcuttur.
Hollanda Energiekamer:
Energiekamer enerji piyasalarındaki rekabeti izler. İzlenimlerine dayanarak, gaz ve elektrik piyasalarındaki rekabeti limitler. Vaat edilen arz tarifelerinin uygulanmamış olması ihtimaline karşı yaptırım yetkisi bulunmaktadır; ancak bu şimdiye kadar hiç gerçekleşmemiştir.
c. Hollanda’da Enerji Piyasalarında Başlıca Şirketler
Dana Petrolium
NAM (Shell & ExxonMobil Ortaklığı) Ülkenin en büyük gaz üreticisi.
Shell10
Bp
Exxon Mobil
Kuveyt Petrol
Total
Lukoil
NEM
EON
DONG
RWE
Alliander
Delta Nuts Netwerk bedrijven
Endinet
Enexis
Rendo
Stedin
Westland Energie Infra
Hollanda’da ayrıca bu şirketleri konularına göre aynı çatı altında toplayan kuruluşlar ve
sektörel birlikler de bulunmaktadır.
VNPI: piyasadaki en önemli 10 şirketi temsil eder ve bunların üretim miktarları
toplandığında ülkedeki toplam arzın %99’una ulaşılır.
VOTOB: 14 bağımsız tank depolama operatörünü temsil eder. Bu şirketler ürünlerin
yalnızca lojistiğini sağlayan şirketlerdir.
NOVE: Enerji ticareti yapan ve depolayan şirketleri temsil eder. 185 üyesi
bulunmaktadır.
IRO: Hollanda Petrol ve Gaz Sanayi Tedarikçileri Birliği
FME: Rüzgar Enerjisi Grubu
COGEN: Hollanda Kombine Isı ve Enerji Birliği11
Tüm bu veriler bir araya getirilip değerlendirildiğinde, Hollanda’nın dünya ve özellikle Avrupa enerji piyasasında çok önemli bir konumda olduğu görülmektedir. Öyle ki ülke; dünyanın 10., Avrupa’nın ise en büyük üreticisi konumundadır. Özellikle doğalgaz üretiminde tam bir ihracatçıdır ancak azalmakta olan doğalgaz kaynakları ve sosyolojik etkenler üretimin düşürülmesini zaruri kılmaktadır. Hollanda Devleti’nin açıklamalarına göre batı Avrupa’nın en büyük üretim sahası olan
Groningen’de üretim miktarı düşürülecek. Groningen’de yapılan gaz üretiminin başta depremler olmak üzere yakın çevresine birçok zararının olduğu halk tarafından dile getirilmekte ve halkın bu şikayeti politikacılar tarafından da gözetilmektedir. Bu yüzden Hollanda hükümetinin doğal gaz sahasındaki üretim miktarını kademeli olarak düşüreceği beklenmektedir. Yapılan açıklamalara göre, gaz üretiminin 2015’te 42,5 milyar metreküp, 2016’da ise 40 milyar metreküpe düşürülmesi hedeflenmektedir.
Böylece ülkenin zamanla ihracatçıdan bir ithalatçı konumuna geleceği söylenebilir.Ancak yenilenebilir enerji ve güneş enerjisi konularında ülke yatırımlarını gün geçtikçe arttırmakta ve hane halkı kendi güneş enerjisini üretmeye teşvik edilmektedir. Sadece 2013 yılında 100 bin ev çatısına kurulan güneş enerjisi paneli de bunu kanıtlar niteliktedir.
Sonuç olarak; dünya enerji piyasası denince akla gelen ilk ülkelerden biri Hollanda’dır ve kıt kaynaklar ile birtakım sosyal sorunlara rağmen; gerek devlet gerekse şirketlerHollanda’nın bu önemini en az yarım asır daha korumaya devam edeceğini öngörmektedir.
http://enerjienstitusu.com/2014/02/14/ho...denoluyor/
10 http://www.enerjigazetesi.com/gunes-ener...yutuyor/12
KAYNAKÇA
1) International Energy Agency Report 2012
2) Oil and Gas Security Emergency Response of IEA Countries, 2012
3) http://www.iea.org/publications/freepubl...rityNL2012
4) http://www.utwente.nl/bms/cstm/staff/cv/...ity-nl.pdf
5) http://www.sciencedirect.com/science/art...8113000505
6) http://www.ceer.eu/portal/page/portal/EE...ONS/NATION
AL_REPORTS/National%20Reporting%202010/NR_En/E10_NR_NetherlandsEN.pdf
7) https://www.google.com.tr/webhp?sourceid...v=2&ie=UTF-
8#q=reasons%20for%20the%20energy%20prices%20in%20netherlands
8) https://www.energievergelijken.nl/en/abo...etherlands
KAYNAK: FULYA ERKUT ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ - AB VE ULUSLAR ARASI ORGANİZAYSONLAR ŞEFLİĞİ.