14-02-2016:12:05
Zamirler (3): iyelik, dönüşlü ve dönüşümlü zamirler
Genel bir özet olarak, şahıs zamirlerine bir kez daha göz atalım:
şahıs/özne şahıs/özne olamayan iyelik dönüşlü
ik me/mij mijn me
je/jij je/jou je/jouw45 je
u u uw u/zich46
hij hem zijn zich
ze/zij haar haar zich
het het zijn zich
we/wij ons ons/onze47 ons
jullie jullie jullie je
ze/zij ze/hen/hun hun zich
İyelik zamiri isimden önce gelir.İyeliği ifade etmenin başka yolları da vardır. Örneğin,
van (edat) + özne olmayan şahıs zamiri kullanılır. Bur durumda şahıs zamiri vurgulanır:
Dit is mijn boek. Bu benim kitabım.
Dit boek is van mij. Bu kitap benim.
Dit zijn onze boeken. Bunlar bizim kitaplarımız.
Deze boeken zijn van ons. Bu kitaplar bizim.
* Je iyelik zamiri, vurgulanmayan je şahıs zamirine karşılık gelmektedir; jouw ise vurgulanan jij ve jou şahıs zamirlerine karşılık gelmektedir.
* Zich, üçüncü tekil şahsa aittir ama sıkça resmi form olan u için kullanılır. U hebt/u heeft’ i bölüm 5’ te karşılaştırınız.
* Tekil bir het-kelimesi için ons kullanırken, bir de-kelimesi ve tüm çoğullar için onze kullanılır.
Dönüşlü zamirler Hollandaca’da sıkça diğer fiillerle birlikte kullanılırlar. Dönüşlü fiiller
birkaç örnek: zich wassen (yıkanmak), zich scheren (traş olmak), zich schamen
(utanmak), zich vergissen (yanılmak), zich bukken (eğilmek), zich voelen (hissetmek)
etc.:
Ik was me in de rivier. Nehirde yıkanıyorum.
Nee, jij vergist je. Hayır, yanılıyorsun.
Hij scheert zich elke dag. Her gün traş oluyor.
Wij voelen ons heerlijk! Harika hissediyoruz!
Dönüşlü zamirler, bir edatın ardından bij zich hebben( yanında/üzerinde olmak)
örneğinde olduğu gibi kullanılabilirler:
Ik heb geld bij me. Üzerimde para var.
Jij hebt geld bij je. Üzerinde para var.
Hij heeft geld bij zich. Üzerinde para var.
Wij hebben geld bij ons Üzerimizde para var.
etc.
Birinci, ikinci ve üçüncü çoğul şahıslar için dönüşümlü zamir olarak elkaar (birbirini) kullanılır:
Wij begroeten elkaar. Birbirmizi selamlıyoruz.
Jullie lijken op elkaar Birbirinize benziyorsunuz.
Zij houden van elkaar. Birbirlerini seviyorlar.
Genel bir özet olarak, şahıs zamirlerine bir kez daha göz atalım:
şahıs/özne şahıs/özne olamayan iyelik dönüşlü
ik me/mij mijn me
je/jij je/jou je/jouw45 je
u u uw u/zich46
hij hem zijn zich
ze/zij haar haar zich
het het zijn zich
we/wij ons ons/onze47 ons
jullie jullie jullie je
ze/zij ze/hen/hun hun zich
İyelik zamiri isimden önce gelir.İyeliği ifade etmenin başka yolları da vardır. Örneğin,
van (edat) + özne olmayan şahıs zamiri kullanılır. Bur durumda şahıs zamiri vurgulanır:
Dit is mijn boek. Bu benim kitabım.
Dit boek is van mij. Bu kitap benim.
Dit zijn onze boeken. Bunlar bizim kitaplarımız.
Deze boeken zijn van ons. Bu kitaplar bizim.
* Je iyelik zamiri, vurgulanmayan je şahıs zamirine karşılık gelmektedir; jouw ise vurgulanan jij ve jou şahıs zamirlerine karşılık gelmektedir.
* Zich, üçüncü tekil şahsa aittir ama sıkça resmi form olan u için kullanılır. U hebt/u heeft’ i bölüm 5’ te karşılaştırınız.
* Tekil bir het-kelimesi için ons kullanırken, bir de-kelimesi ve tüm çoğullar için onze kullanılır.
Dönüşlü zamirler Hollandaca’da sıkça diğer fiillerle birlikte kullanılırlar. Dönüşlü fiiller
birkaç örnek: zich wassen (yıkanmak), zich scheren (traş olmak), zich schamen
(utanmak), zich vergissen (yanılmak), zich bukken (eğilmek), zich voelen (hissetmek)
etc.:
Ik was me in de rivier. Nehirde yıkanıyorum.
Nee, jij vergist je. Hayır, yanılıyorsun.
Hij scheert zich elke dag. Her gün traş oluyor.
Wij voelen ons heerlijk! Harika hissediyoruz!
Dönüşlü zamirler, bir edatın ardından bij zich hebben( yanında/üzerinde olmak)
örneğinde olduğu gibi kullanılabilirler:
Ik heb geld bij me. Üzerimde para var.
Jij hebt geld bij je. Üzerinde para var.
Hij heeft geld bij zich. Üzerinde para var.
Wij hebben geld bij ons Üzerimizde para var.
etc.
Birinci, ikinci ve üçüncü çoğul şahıslar için dönüşümlü zamir olarak elkaar (birbirini) kullanılır:
Wij begroeten elkaar. Birbirmizi selamlıyoruz.
Jullie lijken op elkaar Birbirinize benziyorsunuz.
Zij houden van elkaar. Birbirlerini seviyorlar.