Tam Versiyon: Hollandaca Fiiler (8): mastar hali (te’ li ve te’ siz)
Şu anda tam olmayan bir versiyonun içeriğine bakıyorsunuz. Tam versiyon'a bakınız.
Hollandaca Fiiler (8): mastar hali (te’ li ve te’ siz)


a. Hollandaca Te’ siz mastar hali
Tüm modal fiillerin bir mastar fiil ile te olmaksızın kullanılabileceğini daha önce de görmüştük: kunnen, moeten, mogen, willen ve zullen:

Ik kan/moet/mag/wil/zal morgen komen.
Bir mastar fiil ile te olmaksızın kullanılabilen diğer fiiller de vardır: gaan, komen,
blijven, horen, zien, voelen ve laten:
Ik ga vanavond hard studeren. Bu gece çok çalışacağım.
Hij komt morgen bij ons eten. Yarin akşam yemeğe geliyor.
Wij blijven vanavond niet slapen. Bu akşam yatıya kalmıyoruz.
Wij horen de baby huilen. Bebeğin ağladığını duyuyoruz.
 
Ik zie mijn neef Jan daar lopen. Kuzenim Jan’ın orada yürüdüğünü görüyorum.
Ik voel de mug bijten. Sivrisineğin ısırdiğını hissediyorum .
Zij laat anderen voor zich werken. O başkalarını kendi yerine çalıştırıyor.
 
b. Hollandaca Te’ li mastar hali
Diğer tüm fiiller te yardımı ile bir mastar fiil ile birarada kullanılırlar. Birkaç örnek:
beginnen te başlamak
beloven te söz vermek
blijken te görünmek
durven te cesaret etmek
hoeven te < geen veya niet ile birlikte kullanılırlar: gerek olmamak>
lijken te benzemek/görünmek/gözükmek
proberen te denemek
schijnen te görünmek, gözükmek, gibi gelmek
vergeten te unutmak
weigeren te geri çevirmek
Het begint te regenen. Yağmur başlıyor.
Het kind belooft het nooit meer te doen. Çocuk bir daha yapmayacağına söz veriyor.
Hij blijkt toch te komen. Yine de gelecekmiş gibi görünüyor.
Ik durf niet te zwemmen. Yüzmeye cesaret edemiyorum.
Ik probeer toch naar Amsterdam te komen. Yine de Amsterdam’ a gelmeyi deneyeceğim.
Hij vergeet een kaartje te kopen. Bir billet almayı unutuyor.
Hoeven fiili, sürekli olumsuzluk kelimesi (geen/niet)56 ile birlikte kullanılarak, moeten fiilinin olumsuz halini oluşturduğundan özel bir durum teşkil eder.Bir mastar ile kullanılması durumunda te eklenmelidir:
Ik moet huiswerk maken. Ödev yapmak zorundayım.
Ik hoef geen huiswerk te maken. Ödev yapmak zorunda değilim
Hij moet vanavond komen. Bu gece gelmeli.
Hij hoeft vanavond niet te komen. Bu gece gelmek zorunda değil.
 
c. Hollandaca İki eşzamanlı olayın te yardımı ile belirtilmesi
Hollanadaca’da aynı anda olan iki olayı anlatmak için özel bir yapı bulunur: çekimli fiil + te + mastar.
Çekimli fiil sadece aşağıda verilen fiillerden biri olabilir:
staan ayakta durmak
zitten oturmak
liggen uzanmak
lopen yürumek
hangen asmak
Çekimli fiil ilk olayı, te ile bağlanmış olan mastar halindeki fiil ise ikinci olayı anlatır:
Hij staat te praten. Konuşmaya duruyor.
Ik zit een boek te lezen. Kitap okumaya oturuyor
Zij ligt te slapen. Uykuya yatıyor.
Jij loopt te dromen. Ayakta uyuyorsun.
De was hangt te drogen. Çamasirlar kurumaya asılı.
 
d. Hollandaca Om te’ li cümle yapısı
Om (...) te + mastar kullanılan yapılarda om bir amaç belirtebilir:
Ik heb een cursus gevolgd om te leren koken.
Yemek yapmayı öğrenmek için bir kursa gittim.
Ik ben gisteren naar Amsterdam gegaan om een expositie te bezoeken.
Dün bir sergi ziyaret etmek için Amsterdam’a gittim.
Te + sıfat + om (...) te + mastar yapı kombinasyonu da mümkündür:
Ik ben te moe om te studeren.
Çalısmak için çok yorgunum.
Het is te laat om naar de supermarkt te gaan.
Süpermarkete gitmek için çok geç.
Om (…) te + mastar yapısı önünde bulunan het şahıs zamirini belirtir:
Ik haat het om de onregelmatige werkwoorden te leren.
Düzensiz fiilleri ögrenmekten nefret ediyorum.
Het is veel leuker om naar het strand te gaan.
Plaja gitmek daha eğlenceli.
Eğer zin hebben, om (...) te + mastar ile beraber kullanılır ise:
Ik heb zin om vanavond naar Utrecht te gaan.
Canım bu akşam Utrecht’e gitmek istiyor
Om (...) te + mastar yapısının, diğer tüm fiil ve fiil harici ögelerden bile sonra cümlenin sonuna geldiğine dikkat ediniz.