FLEMENKÇE & TÜRKÇE DERS FLEMENKÇE « YAZILI DERSLER Hollandaca Bileşik cümleler (2): ana cümlelerle ve alt cümlelerin birleşimi

Hollandaca Bileşik cümleler (2): ana cümlelerle ve alt cümlelerin birleşimi

Hollandaca Bileşik cümleler (2): ana cümlelerle ve alt cümlelerin birleşimi

 
  • 0 Oy - 0 Ortalama
 
Sahin
Forum Kurucusu
856
14-02-2016:12:35
#1
Hollandaca Bileşik cümleler (2): ana cümlelerle ve alt cümlelerin birleşimi


a. Hollandaca Bileşik cümledeki kelime düzeni
Ana ve alt cümleden oluşan bileşik bir cümle, iki cümleden herhangi biri ile başlayabilir. Şayet ana cümle ile başlarsa, ana cümle içerisindeki kelime düzeni değişmez (yani çekimli fiil ikinci sırada, özne de ya birinci sırada, ya da devrik cümle durumunda üçüncü sırada yer alır):

Ik ga vanavond naar de film als ik genoeg tijd heb.
Sinemaya gideceğim bu akşam eğer yeterli zamanım olursa.
Vanavond ga ik naar de film als ik genoeg tijd heb.
Bu akşam sinemaya gideceğim eğer yeterli zamanım olursa.

Eğer, bileşik cümle alt cümle ile başlıyor ise, tüm alt cümle olduğu gibi yazılır ve ardından ana cümlenin çekimli fiili ikinci ve ardından da özne uçüncü sırada gelir:

Als ik genoeg tijd hebga ik vanavond naar de film.
Eğer yeterli zamanım olursa, bu akşam sinemaya gideceğim.
Bu alt cümlenin tamamı, tek bir zarfın da yapabileceği gibi, çevrime sebep olur:
Dan ga ik vanavond naar de film.
Öyleyse sinemaya gideceğim.

Buna uygun başka bir örnek:
Nadat ik boodschappen heb gedaan, ga ik eten koken.
Alışverişimi yaptiktan sonra, akşam yemeği pişireceğim.

* Eğer bir alt cümlenin çekimli fiilinin ardından, ana cümlenin çekimli fiili geliyorsa, iki cümlenin arasına virgül konur.
Daarna ga ik eten koken.
Ondan sonra akşam yemeği pişireceğim.
 
b. Hollandaca Alt cümle içerisindeki kelime düzeni
Yukarıdaki örnekleden de görüldüğü gibi, alt cümle içerisindeki çekimli fiil, cümle sonunda yer alır. Alt cümlede başka fiiller de varsa, onlar da alt cümlenin sonunda yer alırlar. Çekimli fiil genellikle diğer fiilerin (mastar, geçmiş zaman kipi) önünde yer alır:

Ik weet dat hij dat niet doet.
Onun onu yapmayacağını biliyorum.
Ik weet dat hij dat niet heeft gedaan.
Onun onu yapmadığını biliyorum.
Ik weet dat hij dat nooit had kunnen doen.
Onun onu hiçbir zaman yapmış olamayacağını biliyorum.
Alt cümleler, bağlı cümle bağlaçları ile başlarlar. Hollandacada bunlardan oldukça çok vardır.

c. Hollandaca Bağlı cümle bağlaçları

• Zaman bağlaçları büyük bir bölümü oluşturur:
als, wanneer ne zaman, -diği zaman,
toen63 ne zaman, iken, -ken
totdat -e kadar, -e değin, -e dek
voordat önce, evvel, -den önce, -meden önce
nadat64 -den sonra, -in ardından
terwijl o esnada, -ken
sinds -den beri, -dan beri
zodra hemen, derhal, -diği gibi

• Diğer bağlaçlar:
omdat çünkü, -den dolayı (alt cümle kelime düzeni ile)
doordat* çünkü, -den dolayı
zodat öyle ki, için
als, indien eğer

* Her zaman şimdiki zaman ile beraber kullanılır.
* Her zaman tamamlanmamış geçmiş zaman ile beraber kullanılır.
* Her zaman bir tamamlanmış zaman ile kullanılır.
* Bağlı cümle bağlacı olan sinds ile edat olan sinds’ i (bkz. Ek V) birbirne karıştirmayiniz.
* Omdat ile doordat arasındaki fark, Hollandalılar için de anlaşılması zordur. Omdat bir sebep, doordat bir amaç bildirir.
* Indien yazım dilinde, als ise hem yazım hem de konuşma dilinde kullanılır.
 
tenzij -medikçe, -madıkça, -mezse, -mazsa
hoewel her ne kadar, ise de, -e karşın
zoals gibi

Aşağıda bu bağlaçların cümle içindeki kullanım örneklerini görebilirsiniz. Hem ana cümle hem de alt cümledeki kelime düzenine dikkat ediniz.
Wanneer ik klaar ben, roep ik je.
Hazır olduğumda seni çağırırım.
Toen het begon te regenen, ging ik naar huis.
Yağmur yağmaya başlayınca eve gittim.
We blijven hier staan totdat de trein komt.
Tren gelene kadar burada duracağız.
Je moet je handen wassen voordat je gaat eten.
Yemeğe başlamadan önce, ellerini yıkamalısın.
Nadat ik heb opgeruimd, ga ik naar bed.
Ortalığı topladiktan sonra, yatacağım.
Hij fluit terwijl hij onder de douche staat.
Duş yaparken ıslık çalıyor.
Sinds zij in Leiden woont, zien we haar nooit meer.
Leiden’da yaşadığından beri, onu bir daha görmedik.
Ik bel je zodra ik iets meer weet.
Daha fazla birşey ögrendiğim zaman seni ararım.
Ik ga niet met vakantie omdat ik geen geld heb.
Tatile gitmeyeceğim çünkü param yok.
Doordat de trein vertraging had, kwam ik te laat.
Trenin rötar yapmasından dolayı geç kaldım.
Ik heb geld gespaard, zodat ik met vakantie kan.
Para biriktirdim ki şimdi tatile gidebileyim.
Als je morgen langs wilt komen, moet je me van tevoren bellen.
Eğer yarın gelmek istiyorsan, bena önceden telefon etmelisin.
Ik kan niet met jullie mee, tenzij ik een dag vrij kan krijgen.
İzin alamazsam, sizinle gelemem.
Zij draagt die sjaal zoals haar moeder die droeg.
O şalı aynı annesinin bağladığı gibi bağlıyor.
 
d. Hollandaca Dolayı anlatım
Dolaylı anlatımda, özel bir alt cümle kullanılır. Temelde, bu dolaysız anlatımın alt cümleye dönüştürülmüş halidir. Dolaylı hal, alt cümle için geçerli olan kelime düzeni kurallarına uyar. Birleştirme aşağıda belirtilen bağlaçlarla yapılır:

a. dat* bağlı cümle bağlacı dolaylı ifadeleri belirtir
b. of* bağlı cümle bağlacı dolaylı evet/hayır sorularını belirtir
c. bir soru kelimesi diğer dolaylı soruları belirtir.*

Aşağıdaki örnekler dolaysız cümle ile başlıyor. Kelime düzenine dikkat ediniz.

• dat’ lı dolaylı anlatım
Kees zegt: “Ik heb honger.” Kees der: “Açım.”
Kees zegt dat hij honger heeft. Kees aç olduğunu söylüyor.
Hij komt morgen. Yarın geliyor.
Ik denk dat hij morgen komt. Sanırım yarın gelecek.
Het is zeker dat hij morgen komt. Yarın geleceği kesin.

• of’ lu dolaylı soru
Jan vraagt: “Wil jij een appel?” Jan sorar: “Bir elma ister misin?”
Jan vraagt of jij een appel wilt. Jan bir elma isteyip istemedigini soruyor.
Komt hij morgen? Yarın geliyor mu?
Ik weet niet of hij morgen komt. Yarın gelip gelmeyeceğini bilmiyorum.
Het is onzeker of hij morgen komt. Yarın geleceği kesin değil.

• Soru kelimeli diğer dolaylı sorular
Anne vraagt: “Waar ga je naartoe?” Anna sorar: “Nereye gidiyorsun?”
Anne vraagt waar je naartoe gaat. Anne nereye gittiğini soruyor.
Wat komt hij doen? Ne için geliyor?
Ik weet niet wat hij komt doen. Ne için geldiğini bilmiyorum.
Het is niet duidelijk wat hij komt doen. Ne için geldiği belli değil.

* Bağlı cümle bağlacı of ile düzenleyici bağlacı of’ u birbirine karıştırmayınız.

ÖM ile soru cevaplamiyoruz! Forum'a yazın cevaplardan herkes yararlansın!
Sahin
14-02-2016:12:35 #1

Hollandaca Bileşik cümleler (2): ana cümlelerle ve alt cümlelerin birleşimi


a. Hollandaca Bileşik cümledeki kelime düzeni
Ana ve alt cümleden oluşan bileşik bir cümle, iki cümleden herhangi biri ile başlayabilir. Şayet ana cümle ile başlarsa, ana cümle içerisindeki kelime düzeni değişmez (yani çekimli fiil ikinci sırada, özne de ya birinci sırada, ya da devrik cümle durumunda üçüncü sırada yer alır):

Ik ga vanavond naar de film als ik genoeg tijd heb.
Sinemaya gideceğim bu akşam eğer yeterli zamanım olursa.
Vanavond ga ik naar de film als ik genoeg tijd heb.
Bu akşam sinemaya gideceğim eğer yeterli zamanım olursa.

Eğer, bileşik cümle alt cümle ile başlıyor ise, tüm alt cümle olduğu gibi yazılır ve ardından ana cümlenin çekimli fiili ikinci ve ardından da özne uçüncü sırada gelir:

Als ik genoeg tijd hebga ik vanavond naar de film.
Eğer yeterli zamanım olursa, bu akşam sinemaya gideceğim.
Bu alt cümlenin tamamı, tek bir zarfın da yapabileceği gibi, çevrime sebep olur:
Dan ga ik vanavond naar de film.
Öyleyse sinemaya gideceğim.

Buna uygun başka bir örnek:
Nadat ik boodschappen heb gedaan, ga ik eten koken.
Alışverişimi yaptiktan sonra, akşam yemeği pişireceğim.

* Eğer bir alt cümlenin çekimli fiilinin ardından, ana cümlenin çekimli fiili geliyorsa, iki cümlenin arasına virgül konur.
Daarna ga ik eten koken.
Ondan sonra akşam yemeği pişireceğim.
 
b. Hollandaca Alt cümle içerisindeki kelime düzeni
Yukarıdaki örnekleden de görüldüğü gibi, alt cümle içerisindeki çekimli fiil, cümle sonunda yer alır. Alt cümlede başka fiiller de varsa, onlar da alt cümlenin sonunda yer alırlar. Çekimli fiil genellikle diğer fiilerin (mastar, geçmiş zaman kipi) önünde yer alır:

Ik weet dat hij dat niet doet.
Onun onu yapmayacağını biliyorum.
Ik weet dat hij dat niet heeft gedaan.
Onun onu yapmadığını biliyorum.
Ik weet dat hij dat nooit had kunnen doen.
Onun onu hiçbir zaman yapmış olamayacağını biliyorum.
Alt cümleler, bağlı cümle bağlaçları ile başlarlar. Hollandacada bunlardan oldukça çok vardır.

c. Hollandaca Bağlı cümle bağlaçları

• Zaman bağlaçları büyük bir bölümü oluşturur:
als, wanneer ne zaman, -diği zaman,
toen63 ne zaman, iken, -ken
totdat -e kadar, -e değin, -e dek
voordat önce, evvel, -den önce, -meden önce
nadat64 -den sonra, -in ardından
terwijl o esnada, -ken
sinds -den beri, -dan beri
zodra hemen, derhal, -diği gibi

• Diğer bağlaçlar:
omdat çünkü, -den dolayı (alt cümle kelime düzeni ile)
doordat* çünkü, -den dolayı
zodat öyle ki, için
als, indien eğer

* Her zaman şimdiki zaman ile beraber kullanılır.
* Her zaman tamamlanmamış geçmiş zaman ile beraber kullanılır.
* Her zaman bir tamamlanmış zaman ile kullanılır.
* Bağlı cümle bağlacı olan sinds ile edat olan sinds’ i (bkz. Ek V) birbirne karıştirmayiniz.
* Omdat ile doordat arasındaki fark, Hollandalılar için de anlaşılması zordur. Omdat bir sebep, doordat bir amaç bildirir.
* Indien yazım dilinde, als ise hem yazım hem de konuşma dilinde kullanılır.
 
tenzij -medikçe, -madıkça, -mezse, -mazsa
hoewel her ne kadar, ise de, -e karşın
zoals gibi

Aşağıda bu bağlaçların cümle içindeki kullanım örneklerini görebilirsiniz. Hem ana cümle hem de alt cümledeki kelime düzenine dikkat ediniz.
Wanneer ik klaar ben, roep ik je.
Hazır olduğumda seni çağırırım.
Toen het begon te regenen, ging ik naar huis.
Yağmur yağmaya başlayınca eve gittim.
We blijven hier staan totdat de trein komt.
Tren gelene kadar burada duracağız.
Je moet je handen wassen voordat je gaat eten.
Yemeğe başlamadan önce, ellerini yıkamalısın.
Nadat ik heb opgeruimd, ga ik naar bed.
Ortalığı topladiktan sonra, yatacağım.
Hij fluit terwijl hij onder de douche staat.
Duş yaparken ıslık çalıyor.
Sinds zij in Leiden woont, zien we haar nooit meer.
Leiden’da yaşadığından beri, onu bir daha görmedik.
Ik bel je zodra ik iets meer weet.
Daha fazla birşey ögrendiğim zaman seni ararım.
Ik ga niet met vakantie omdat ik geen geld heb.
Tatile gitmeyeceğim çünkü param yok.
Doordat de trein vertraging had, kwam ik te laat.
Trenin rötar yapmasından dolayı geç kaldım.
Ik heb geld gespaard, zodat ik met vakantie kan.
Para biriktirdim ki şimdi tatile gidebileyim.
Als je morgen langs wilt komen, moet je me van tevoren bellen.
Eğer yarın gelmek istiyorsan, bena önceden telefon etmelisin.
Ik kan niet met jullie mee, tenzij ik een dag vrij kan krijgen.
İzin alamazsam, sizinle gelemem.
Zij draagt die sjaal zoals haar moeder die droeg.
O şalı aynı annesinin bağladığı gibi bağlıyor.
 
d. Hollandaca Dolayı anlatım
Dolaylı anlatımda, özel bir alt cümle kullanılır. Temelde, bu dolaysız anlatımın alt cümleye dönüştürülmüş halidir. Dolaylı hal, alt cümle için geçerli olan kelime düzeni kurallarına uyar. Birleştirme aşağıda belirtilen bağlaçlarla yapılır:

a. dat* bağlı cümle bağlacı dolaylı ifadeleri belirtir
b. of* bağlı cümle bağlacı dolaylı evet/hayır sorularını belirtir
c. bir soru kelimesi diğer dolaylı soruları belirtir.*

Aşağıdaki örnekler dolaysız cümle ile başlıyor. Kelime düzenine dikkat ediniz.

• dat’ lı dolaylı anlatım
Kees zegt: “Ik heb honger.” Kees der: “Açım.”
Kees zegt dat hij honger heeft. Kees aç olduğunu söylüyor.
Hij komt morgen. Yarın geliyor.
Ik denk dat hij morgen komt. Sanırım yarın gelecek.
Het is zeker dat hij morgen komt. Yarın geleceği kesin.

• of’ lu dolaylı soru
Jan vraagt: “Wil jij een appel?” Jan sorar: “Bir elma ister misin?”
Jan vraagt of jij een appel wilt. Jan bir elma isteyip istemedigini soruyor.
Komt hij morgen? Yarın geliyor mu?
Ik weet niet of hij morgen komt. Yarın gelip gelmeyeceğini bilmiyorum.
Het is onzeker of hij morgen komt. Yarın geleceği kesin değil.

• Soru kelimeli diğer dolaylı sorular
Anne vraagt: “Waar ga je naartoe?” Anna sorar: “Nereye gidiyorsun?”
Anne vraagt waar je naartoe gaat. Anne nereye gittiğini soruyor.
Wat komt hij doen? Ne için geliyor?
Ik weet niet wat hij komt doen. Ne için geldiğini bilmiyorum.
Het is niet duidelijk wat hij komt doen. Ne için geldiği belli değil.

* Bağlı cümle bağlacı of ile düzenleyici bağlacı of’ u birbirine karıştırmayınız.


ÖM ile soru cevaplamiyoruz! Forum'a yazın cevaplardan herkes yararlansın!

 
  • 0 Oy - 0 Ortalama
Bu konuyu görüntüleyen kullanıcı(lar):
 1 Ziyaretçi
Bu konuyu görüntüleyen kullanıcı(lar):
 1 Ziyaretçi
Benzer Konular...
Cevaplar: 0
Gösterim: 2,157
14-02-2016:12:42
Son Mesaj tarafından Sahin
Cevaplar: 0
Gösterim: 2,607
14-02-2016:12:29
Son Mesaj tarafından Sahin