TÜRKİYE'DEKİ İŞLEMLER TC « DİĞER İŞLEMLER Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan şahıslara ait Veraset ve İntikal Vergisi

Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan şahıslara ait Veraset ve İntikal Vergisi

Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan şahıslara ait Veraset ve İntikal Vergisi

 
  • 0 Oy - 0 Ortalama
 
Sahin
Forum Kurucusu
856
17-03-2015:19:44
#1
 Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan şahıslara ait Veraset ve İntikal Vergisi;



Vergi kanunlarının ticari hayatın önünde engel olmaması arzulanır. Gerek kanunların yenilenmesi gerekse Gelir İdaresinin sürekli tebliğ yayınlaması zamanı yakalama çabasının sonuçlarıdır.

Servet üzerinden alınan vergiler, gündelik ticari hayata etkileri pek az olduğundan bu güncellemelere nadiren maruz kalırlar. Veraset ve intikal vergisi özelinde, Kanun'a ilişkin son on yılda sadece birer adet tebliğin yayınlanması duruma örnek gösterilebilir.
Belki de Kanun'un konusunun biraz da ölümle ilgili olması ve ölüm uygulamasında son birkaç milyon yıldır herhangi bir güncelleme yapılmamasından kaynaklıdır bu.
Sıradan insanın çoğunlukla yakınlarını kaybettiğinde karşılaştığı, müteveffanın; yasal varislerine son şakası olan veraset ve intikal vergisini, varisler gibi helva malzemesi, mezarcı bahşişi ve diğer genel cenaze masraflarından biri olarak görmek yerine bir bütün olarak ele alıp, nelerin cereyan etmesi neticesinde bizi kendisine mükellef ettiğine bakmakta yarar gördüm.

Verginin konusu
Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye'de bulunan malların veraset tarikiyle veya herhangi bir suretle olursa olsun ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikali veraset ve intikal vergisine tabidir. "İvaz"ın kelime anlamı "karşılık". Buna göre "ivazsız" da, bir malın mülkiyetinin veya bir menkul değerin, bir kişiden bir başka kişiye, karşılığında herhangi bir bedel alınmadan veya öngörülmeden geçirilmesi oluyor.
Kanun, Türk vatandaşlarının yabancı ülkelerde aynı yollardan sahip olacakları malların da vergiye tabi olduğunu, yabancı şahısların ise Türk vatandaşlarının yurtdışındaki mallarını ivazsız biçimde iktisap etmeleri halinde kapsam dışı olduklarını ifade etmektedir.
Bakıldığında, eşimize dostumuza verdiğimiz hediyelerden, âcizlere yapmış olduğumuz yardım ve bağışlardan, talihin verdiği, kör Salih'in aldığı paradan bile vergi doğmaktadır.
Bu sebeple günlük hayatta yaşanması muhtemel vergiyi doğuran olayları ve istisnaları örneklem bazında ele aldım.


Miras
Ne ölüm hazindir ne de miras hazine1. Soğukkanlı olmak, vakur durmak iyidir. Bir de irmik helvası iyidir, bol fıstıklı ve tarçınlı. Yetim büyüdüğümden olsa gerek bizim evde normal zamanlarda pişirmezdi annem. Ölümü hatırlatırmış. Canın her çektiğinde birisinin ölmesini istemek daha mı iyi sanki.
Miras yolu ile intikallerde, veraset ve intikal vergisinin doğduğunu, mirasın Mısır'daki paşa dedenizden kalması halinde bile sizi kendisine mükellef ettiğini yazımın başında belirtmiştim.
Yasal varislerin çıkartmış oldukları veraset ilamına (ilgili sulh hukuk mahkemeleri veya noterlerden) ya da atanmış mirasçıların miras haklarını kanıtlamalarını müteakiben hisselerine düşen mallar 2015 yılı için aşağıdaki nispetlerde vergilendirilecektir.
 
            Matrah                                           Oran (%)

 İlk 200.000 TL için                                             1
 Sonra gelen 480.000 TL için                               3
 Sonra gelen 1.060.000 TL için                            5
 Sonra gelen 1.900.000 TL için                            7
 Matrahın 3.640.000 TL'yi aşan bölümü için        10


Bununla birlikte miras yolu ile intikallerde vergiden istisna edilecek tutarlar ise 2015 yılı için evlatlıklar dahil alt soy ve eşten her birine isabet eden miras hisselerinde 161.097 TL, altsoy bulunmaması halinde eşe isabet eden miras hissesinde 322.392 TL'dir.

Görüldüğü üzere, Kanun istisna uygulaması için soy bağı aramaktadır. Bu sebeple atanmış mirasçıların istisna hükümlerinden faydalanmaları mümkün değildir. Hatta soy bağı bile çok sınırlı tutulmuş, ölen kişinin anne, baba ya da kardeşleri bile istisnadan yararlanamamaktadır.
Kanun'un 4. maddesinde veraset yoluyla intikal eden ev eşyası ile murise ait zat eşyası ve aile hatırası olarak muhafaza edilen tablo, kılıç, madalya gibi eşyaların veraset ve intikal vergisinden müstesna tutulacağı hüküm altına alınmıştır.

Fakat Kanun'da "gibi" denilerek geniş bir yelpaze sunulduğu hissi uyandıran bu tip eşyaların intikal etmesi durumunda, eşyanın değerine göre beyanname verilmeden önce idarenin görüşünü almakta yarar vardır. Zira Gelir İdaresi 18/06/2007 tarih ve B.07.1.GİB.0.60/6003-161 sayılı özelgesinde; mirasçılara veraset yoluyla intikal eden silahları mal kapsamında değerlendirmiş, veraset yoluyla intikal eden silahların, murise ait zat eşyası ve aile hatırası olarak muhafaza edilen tablo, kılıç, madalya gibi eşya kapsamında değerlendirilmesini mümkün bulmayıp veraset ve intikal vergisine tabi tutulması gerektiğini ifade etmiştir.

Miras kalan ev ve araziler de beyanname verme aşamasında mirasçıları tedirgin eden bir diğer husustur. İnşaat sektöründe yaşanan gelişmeler ve büyükşehir arazilerinin kıymetlenmesi emlak bedellerinin de hızla yükselmesine sebep olmuş, bunun sonucunda İstanbul, İzmir ve Ankara gibi kentlerde konutlar astronomik fiyatlara çıkmıştır. Mamafih son yıllarda veraset tarikiyle gerçekleşen intikallere konu olan gayrimenkuller pek tabiidir istisna hadlerini aşmaktadır. Gayrimenkullerin beyanında dikkat edilmesi gereken husus, söz konusu gayrimenkulün değeridir. 
Veraset yolu ile veya ivazsız bir şekilde intikal eden gayrimenkullerin, ticari işletmeye dâhil olsun veya olmasın, ölümün veya ivazsız intikalin meydana geldiği yıla ait emlak vergisine esas olan vergi değeri ile beyan edilmesi gerekmektedir. Herhâlde bu uygulama boğaza nazır yalıya konan mirasçıları sevinçlere gark etmektedir.


Miras yolu ile intikallerde verginin matrahı tespit edilirken aşağıda yazılı giderler matrahtan indirilebilir. Bunlar;
1) Murisin geçerli belgelere dayanan borçları ile vergi borçları,
2) Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda bulunan şahıslara ait mallardan yabancı memleketlerde bulunanlara isabet eden borçlar ile yabancı memleketlerde bu mallar dolayısıyla ödenen veraset ve intikal vergileri (Ancak, söz konusu borçlar ve vergiler beyan edilen malların değerini geçemez),
3) Cenazenin donanımı, gömülmesi ve ölüm olayının duyurulması amacıyla mirasçılarca gazeteye verilen ilan giderleridir.
Ayrıca, ölen kişinin sağlığında icra dairesine veya mahkemeye intikal etmiş ve takip edilmekte olan alacak ve borçları varsa, bu meblağlar beyannamede gösterilmek şartı ile alacak ve borçların vergileri tahakkuk ettirilerek tahsilleri icra dairesi veya mahkemenin vereceği kati karar veya hüküm neticesine göre tecil olunur.
Son olarak şunu söyleyelim, veraset yoluyla gerçekleşen intikallerde, veraset ve intikal vergisi beyannamesi ölen kimsenin ikametgâhının bulunduğu yerdeki vergi dairesine verilir.


İvazsız intikaller
Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki; veraset yoluyla meydana gelen intikaller dışında kalan ivazsız intikallerde, istisna haddinin altında kalan tutarlar için beyanname verilmez. İvazsız intikallerin bir önemli farkı da veraset ve intikal vergisi beyannamesinin, tasarrufu yapan şahsın ikametgâhının bulunduğu vergi dairesine verilmek zorunda olmasıdır. Vergi nispetleri de farklıdır. 2015 yılı için uygulanacak vergi tarifesi aşağıda yer almaktadır:
 
         Matrah                                          Oran (%)
 İlk 200.000 TL için                                         10
 Sonra gelen 480.000 TL için                           15
 Sonra gelen 1.060.000 TL için                        20
 Sonra gelen 1.900.000 TL için                        25
 Matrahın 3.640.000 TL'yi aşan bölümü için      30


Bir şahsa ana, baba, eş ve çocuklarından (evlatlıktan evlat edinenlere yapılan intikaller hariç) ivazsız mal intikalinde yukarıdaki oranların yarısı dikkate alınır.

Genel olarak ivazsız intikallerde uygulanacak istisna tutarı ise 2015 yılı için 3.711 TL'dir.


Bir örnek ile konuyu somutlaştıralım:
Şöyle ki, bir baba 2 oğluna mallarını hayattayken pay etmek isterse, söz konusu işlem çocukları için ivazsız intikal sayılacağından yukarıda yer alan vergi oranlarının yarısı dikkate alınarak tarhiyat yapılması gerekmektedir. Böyle bir durumda, babanın 600.000 TL'lik malı olduğunu varsayalım. Her bir oğlun hissesinin de 300.000 TL. Bu durumda bir çocuğun vergisi, istisna tutarı olan 3.711 TL düşüldükten sonra; ilk 200.000 TL için yüzde 5, bakiye 96.289 TL için ise yüzde 7,5 olacaktır.
İvazsız intikal çok geniş bir konu olduğundan, sıkça karşılaşılabilecek durum ve olaylar üzerinden değerlendirme yapmak daha doğru olacaktır.


Gönül dostlarına alınan hediyeler
Kıskandığımız, gıpta ettiğimiz hayatları yaşamakla meşgul olan insanlara çoğu zaman alaycı ve küçümser gözlerle bakıyoruz. Fakat zengin ve tanınmış bir iş adamının eşinin, saçlarını sarıya boyatması neticesinde kocası tarafından son model bir ciple ödüllendirilmesi, hali vakti yerinde bir babanın oğluna, üniversite sınavında barajı geçerek gösterdiği üstün başarıdan dolayı "hadi biraz da sosyal arkadaş edin" diyerek hediye ettiği spor araba ya da cemiyet hayatının tanınmış çapkınlarından bir tanesinin fırtınalı bir aşka yelken açtığı sevgilisine aldığı göz kamaştırıcı mücevherler değil mi çoğumuzun keşkesi. Hâlbuki ne bedeller ödeniyor bu malların tasarruf hakkına sahip olmak için bir bilseniz.
Aman dikkat! Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu'na göre, sayılan örneklerin tamamı ivazsız intikal olup Kanun'da belirtilen istisna tutarını aştıklarından vergiye tabidirler. İntikalin gerçekleşmesi ve malların hukuken iktisap edildiği tarihi izleyen bir ay içerisinde tasarruf sahibinin ikametgâhının bulunduğu yerin vergi dairesine beyanname vermek suretiyle beyan edilmelidirler.


Şans oyunları, meşrubat kutularındaki açma halkaları ve TV yarışmaları
Her türlü ivazsız intikalin vergiye tabi olduğunu daha önce de ifade etmiştim. Yarışma ve çekilişlerde kazananlara ödenen ikramiyelerin istisna tutarını aşan kısmının da bu kapsamda değerlendirildiğini belirtmek gerek. Fakat çekiliş ve ikramiyelerden kazanılan tutar veya malların beyanı diğer ivazsız intikallerin beyanından farklılık göstermektedir.
Şöyle ki, veraset ve intikal vergisinde genel usul, ivazsız şekilde mal iktisap eden şahsın beyanname vermesidir. Bununla birlikte, 5602 sayılı Kanun'da tanımlanan şans oyunları ile gerçek ve tüzel kişilerce düzenlenen yarışma ve çekilişlerde kazananlara ödenen ikramiyeler üzerinden kesilen vergilerle ilgili beyanname verme ödevi karşılıksız intikali sağlayan kişiye yüklenmiştir. 28 ve 34 seri numaralı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Genel Tebliğlerinde konu ile ilgili açıklamalar yapılmış olup, yarışma ve çekiliş düzenleyen gerçek ve tüzel kişiler, ödeyecekleri ikramiyelerin istisna tutarını aşması halinde, ikramiyelerin bu tutarı aşan kısmı üzerinden % 10 oranında vergi tevkifatı yapmak zorundadırlar.


Burada bir parantez açmak lazım, Milli Piyango İdaresinin düzenlemiş olduğu çekilişler vergiden muaftır.
Düzenlenen yarışma ve çekiliş sonucu ödül kazanan hak sahiplerinden veraset ve intikal vergisi beyannamesi vermeleri beklenmez. Tevkif edilen tutar nihai vergidir. Fakat bu demek değildir ki, verginin mükellefi çekilişi düzenleyen kişi veya kuruluştur. Ödüle ilişkin veraset ve intikal vergisini sorumlu sıfatıyla beyan eden kişi veya kuruluş doğacak olan vergileri hak sahiplerinden isteyebilir. 28 seri numaralı Veraset ve İntikal Vergisi Genel Tebliği'nde konuya ilişkin çok detaylı açıklama ve örnekler bulunmaktadır.
Yarışma ve çekilişlerde verilecek ödüllerin mal veya eşya gibi aynî ürünler olması durumunda kazanan şahıslara sağlanan menfaatler; KDV ve ÖTV gibi diğer işlem vergilerini de içereceğinden, veraset ve intikal vergisi matrahını oluşturacak tutar, işlem vergilerini de kapsayacaktır.


Böyle bir durumda meşrubat kutularındaki açma halkalarından çıkacak spor arabalar ya da televizyondaki yarışmalarda kazanan çiftlere verilen ödüllerin vergisi çok ciddi meblağlara ulaşabilmektedir. Yarışmayı ve çekilişi düzenleyen kuruluşun kazanan şahıslardan doğacak vergileri ödemesini istemesi halinde pek çok hak sahibi, ödülünden feragat etmek ya da asıl ödül bedelinden çok daha ufak ikramiye bedellerini almaya ikna olmaktadırlar.
Tevatürdür, yarışmalarda ödül kazanan çiftler, vergisini ödeyebilecek kadar para biriktirip, ödülü teslim almaya geldiklerinde kucaklarında bir de bebekleri olurmuş.


Yurtdışında oynanan kumar ve yabancı internet sitelerindeki müşterek bahisler
Veraset ve intikal vergisi açısından, kumarı ya da bahsi kazanan Türk vatandaşı olduğu sürece ivazsız intikalin nerede gerçekleştiğinin bir önemi yoktur. Üstelik yurtdışında kumar ve müşterek bahisleri organize eden kişi-kuruluşların dağıtılan kazançlardan vergi tevkifatı yapma olanakları bulunmadığından, verginin mükellefi olan şanslı kişiler; kendi veraset ve intikal vergisi beyannamelerini diğer ivazsız intikallerde olduğu gibi paranın ya da malın iktisabından sonraki bir ay içerisinde vermekle yükümlüdürler.


Bağış ve yardımlar
Kanun, hibe yoluyla veya herhangi bir tarzda olan ivazsız iktisapların tamamını ivazsız intikal olarak nitelendirmekle birlikte, kamu kurumları, kamu yararına çalışan dernekler gibi bazı kurum ve kuruluşlara yapılan bağışlar ile bilumum sadakaları vergiden istisna olarak değerlendirmiştir.

ÖM ile soru cevaplamiyoruz! Forum'a yazın cevaplardan herkes yararlansın!
Sahin
17-03-2015:19:44 #1

 Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan şahıslara ait Veraset ve İntikal Vergisi;



Vergi kanunlarının ticari hayatın önünde engel olmaması arzulanır. Gerek kanunların yenilenmesi gerekse Gelir İdaresinin sürekli tebliğ yayınlaması zamanı yakalama çabasının sonuçlarıdır.

Servet üzerinden alınan vergiler, gündelik ticari hayata etkileri pek az olduğundan bu güncellemelere nadiren maruz kalırlar. Veraset ve intikal vergisi özelinde, Kanun'a ilişkin son on yılda sadece birer adet tebliğin yayınlanması duruma örnek gösterilebilir.
Belki de Kanun'un konusunun biraz da ölümle ilgili olması ve ölüm uygulamasında son birkaç milyon yıldır herhangi bir güncelleme yapılmamasından kaynaklıdır bu.
Sıradan insanın çoğunlukla yakınlarını kaybettiğinde karşılaştığı, müteveffanın; yasal varislerine son şakası olan veraset ve intikal vergisini, varisler gibi helva malzemesi, mezarcı bahşişi ve diğer genel cenaze masraflarından biri olarak görmek yerine bir bütün olarak ele alıp, nelerin cereyan etmesi neticesinde bizi kendisine mükellef ettiğine bakmakta yarar gördüm.

Verginin konusu
Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye'de bulunan malların veraset tarikiyle veya herhangi bir suretle olursa olsun ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikali veraset ve intikal vergisine tabidir. "İvaz"ın kelime anlamı "karşılık". Buna göre "ivazsız" da, bir malın mülkiyetinin veya bir menkul değerin, bir kişiden bir başka kişiye, karşılığında herhangi bir bedel alınmadan veya öngörülmeden geçirilmesi oluyor.
Kanun, Türk vatandaşlarının yabancı ülkelerde aynı yollardan sahip olacakları malların da vergiye tabi olduğunu, yabancı şahısların ise Türk vatandaşlarının yurtdışındaki mallarını ivazsız biçimde iktisap etmeleri halinde kapsam dışı olduklarını ifade etmektedir.
Bakıldığında, eşimize dostumuza verdiğimiz hediyelerden, âcizlere yapmış olduğumuz yardım ve bağışlardan, talihin verdiği, kör Salih'in aldığı paradan bile vergi doğmaktadır.
Bu sebeple günlük hayatta yaşanması muhtemel vergiyi doğuran olayları ve istisnaları örneklem bazında ele aldım.


Miras
Ne ölüm hazindir ne de miras hazine1. Soğukkanlı olmak, vakur durmak iyidir. Bir de irmik helvası iyidir, bol fıstıklı ve tarçınlı. Yetim büyüdüğümden olsa gerek bizim evde normal zamanlarda pişirmezdi annem. Ölümü hatırlatırmış. Canın her çektiğinde birisinin ölmesini istemek daha mı iyi sanki.
Miras yolu ile intikallerde, veraset ve intikal vergisinin doğduğunu, mirasın Mısır'daki paşa dedenizden kalması halinde bile sizi kendisine mükellef ettiğini yazımın başında belirtmiştim.
Yasal varislerin çıkartmış oldukları veraset ilamına (ilgili sulh hukuk mahkemeleri veya noterlerden) ya da atanmış mirasçıların miras haklarını kanıtlamalarını müteakiben hisselerine düşen mallar 2015 yılı için aşağıdaki nispetlerde vergilendirilecektir.
 
            Matrah                                           Oran (%)

 İlk 200.000 TL için                                             1
 Sonra gelen 480.000 TL için                               3
 Sonra gelen 1.060.000 TL için                            5
 Sonra gelen 1.900.000 TL için                            7
 Matrahın 3.640.000 TL'yi aşan bölümü için        10


Bununla birlikte miras yolu ile intikallerde vergiden istisna edilecek tutarlar ise 2015 yılı için evlatlıklar dahil alt soy ve eşten her birine isabet eden miras hisselerinde 161.097 TL, altsoy bulunmaması halinde eşe isabet eden miras hissesinde 322.392 TL'dir.

Görüldüğü üzere, Kanun istisna uygulaması için soy bağı aramaktadır. Bu sebeple atanmış mirasçıların istisna hükümlerinden faydalanmaları mümkün değildir. Hatta soy bağı bile çok sınırlı tutulmuş, ölen kişinin anne, baba ya da kardeşleri bile istisnadan yararlanamamaktadır.
Kanun'un 4. maddesinde veraset yoluyla intikal eden ev eşyası ile murise ait zat eşyası ve aile hatırası olarak muhafaza edilen tablo, kılıç, madalya gibi eşyaların veraset ve intikal vergisinden müstesna tutulacağı hüküm altına alınmıştır.

Fakat Kanun'da "gibi" denilerek geniş bir yelpaze sunulduğu hissi uyandıran bu tip eşyaların intikal etmesi durumunda, eşyanın değerine göre beyanname verilmeden önce idarenin görüşünü almakta yarar vardır. Zira Gelir İdaresi 18/06/2007 tarih ve B.07.1.GİB.0.60/6003-161 sayılı özelgesinde; mirasçılara veraset yoluyla intikal eden silahları mal kapsamında değerlendirmiş, veraset yoluyla intikal eden silahların, murise ait zat eşyası ve aile hatırası olarak muhafaza edilen tablo, kılıç, madalya gibi eşya kapsamında değerlendirilmesini mümkün bulmayıp veraset ve intikal vergisine tabi tutulması gerektiğini ifade etmiştir.

Miras kalan ev ve araziler de beyanname verme aşamasında mirasçıları tedirgin eden bir diğer husustur. İnşaat sektöründe yaşanan gelişmeler ve büyükşehir arazilerinin kıymetlenmesi emlak bedellerinin de hızla yükselmesine sebep olmuş, bunun sonucunda İstanbul, İzmir ve Ankara gibi kentlerde konutlar astronomik fiyatlara çıkmıştır. Mamafih son yıllarda veraset tarikiyle gerçekleşen intikallere konu olan gayrimenkuller pek tabiidir istisna hadlerini aşmaktadır. Gayrimenkullerin beyanında dikkat edilmesi gereken husus, söz konusu gayrimenkulün değeridir. 
Veraset yolu ile veya ivazsız bir şekilde intikal eden gayrimenkullerin, ticari işletmeye dâhil olsun veya olmasın, ölümün veya ivazsız intikalin meydana geldiği yıla ait emlak vergisine esas olan vergi değeri ile beyan edilmesi gerekmektedir. Herhâlde bu uygulama boğaza nazır yalıya konan mirasçıları sevinçlere gark etmektedir.


Miras yolu ile intikallerde verginin matrahı tespit edilirken aşağıda yazılı giderler matrahtan indirilebilir. Bunlar;
1) Murisin geçerli belgelere dayanan borçları ile vergi borçları,
2) Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda bulunan şahıslara ait mallardan yabancı memleketlerde bulunanlara isabet eden borçlar ile yabancı memleketlerde bu mallar dolayısıyla ödenen veraset ve intikal vergileri (Ancak, söz konusu borçlar ve vergiler beyan edilen malların değerini geçemez),
3) Cenazenin donanımı, gömülmesi ve ölüm olayının duyurulması amacıyla mirasçılarca gazeteye verilen ilan giderleridir.
Ayrıca, ölen kişinin sağlığında icra dairesine veya mahkemeye intikal etmiş ve takip edilmekte olan alacak ve borçları varsa, bu meblağlar beyannamede gösterilmek şartı ile alacak ve borçların vergileri tahakkuk ettirilerek tahsilleri icra dairesi veya mahkemenin vereceği kati karar veya hüküm neticesine göre tecil olunur.
Son olarak şunu söyleyelim, veraset yoluyla gerçekleşen intikallerde, veraset ve intikal vergisi beyannamesi ölen kimsenin ikametgâhının bulunduğu yerdeki vergi dairesine verilir.


İvazsız intikaller
Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki; veraset yoluyla meydana gelen intikaller dışında kalan ivazsız intikallerde, istisna haddinin altında kalan tutarlar için beyanname verilmez. İvazsız intikallerin bir önemli farkı da veraset ve intikal vergisi beyannamesinin, tasarrufu yapan şahsın ikametgâhının bulunduğu vergi dairesine verilmek zorunda olmasıdır. Vergi nispetleri de farklıdır. 2015 yılı için uygulanacak vergi tarifesi aşağıda yer almaktadır:
 
         Matrah                                          Oran (%)
 İlk 200.000 TL için                                         10
 Sonra gelen 480.000 TL için                           15
 Sonra gelen 1.060.000 TL için                        20
 Sonra gelen 1.900.000 TL için                        25
 Matrahın 3.640.000 TL'yi aşan bölümü için      30


Bir şahsa ana, baba, eş ve çocuklarından (evlatlıktan evlat edinenlere yapılan intikaller hariç) ivazsız mal intikalinde yukarıdaki oranların yarısı dikkate alınır.

Genel olarak ivazsız intikallerde uygulanacak istisna tutarı ise 2015 yılı için 3.711 TL'dir.


Bir örnek ile konuyu somutlaştıralım:
Şöyle ki, bir baba 2 oğluna mallarını hayattayken pay etmek isterse, söz konusu işlem çocukları için ivazsız intikal sayılacağından yukarıda yer alan vergi oranlarının yarısı dikkate alınarak tarhiyat yapılması gerekmektedir. Böyle bir durumda, babanın 600.000 TL'lik malı olduğunu varsayalım. Her bir oğlun hissesinin de 300.000 TL. Bu durumda bir çocuğun vergisi, istisna tutarı olan 3.711 TL düşüldükten sonra; ilk 200.000 TL için yüzde 5, bakiye 96.289 TL için ise yüzde 7,5 olacaktır.
İvazsız intikal çok geniş bir konu olduğundan, sıkça karşılaşılabilecek durum ve olaylar üzerinden değerlendirme yapmak daha doğru olacaktır.


Gönül dostlarına alınan hediyeler
Kıskandığımız, gıpta ettiğimiz hayatları yaşamakla meşgul olan insanlara çoğu zaman alaycı ve küçümser gözlerle bakıyoruz. Fakat zengin ve tanınmış bir iş adamının eşinin, saçlarını sarıya boyatması neticesinde kocası tarafından son model bir ciple ödüllendirilmesi, hali vakti yerinde bir babanın oğluna, üniversite sınavında barajı geçerek gösterdiği üstün başarıdan dolayı "hadi biraz da sosyal arkadaş edin" diyerek hediye ettiği spor araba ya da cemiyet hayatının tanınmış çapkınlarından bir tanesinin fırtınalı bir aşka yelken açtığı sevgilisine aldığı göz kamaştırıcı mücevherler değil mi çoğumuzun keşkesi. Hâlbuki ne bedeller ödeniyor bu malların tasarruf hakkına sahip olmak için bir bilseniz.
Aman dikkat! Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu'na göre, sayılan örneklerin tamamı ivazsız intikal olup Kanun'da belirtilen istisna tutarını aştıklarından vergiye tabidirler. İntikalin gerçekleşmesi ve malların hukuken iktisap edildiği tarihi izleyen bir ay içerisinde tasarruf sahibinin ikametgâhının bulunduğu yerin vergi dairesine beyanname vermek suretiyle beyan edilmelidirler.


Şans oyunları, meşrubat kutularındaki açma halkaları ve TV yarışmaları
Her türlü ivazsız intikalin vergiye tabi olduğunu daha önce de ifade etmiştim. Yarışma ve çekilişlerde kazananlara ödenen ikramiyelerin istisna tutarını aşan kısmının da bu kapsamda değerlendirildiğini belirtmek gerek. Fakat çekiliş ve ikramiyelerden kazanılan tutar veya malların beyanı diğer ivazsız intikallerin beyanından farklılık göstermektedir.
Şöyle ki, veraset ve intikal vergisinde genel usul, ivazsız şekilde mal iktisap eden şahsın beyanname vermesidir. Bununla birlikte, 5602 sayılı Kanun'da tanımlanan şans oyunları ile gerçek ve tüzel kişilerce düzenlenen yarışma ve çekilişlerde kazananlara ödenen ikramiyeler üzerinden kesilen vergilerle ilgili beyanname verme ödevi karşılıksız intikali sağlayan kişiye yüklenmiştir. 28 ve 34 seri numaralı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Genel Tebliğlerinde konu ile ilgili açıklamalar yapılmış olup, yarışma ve çekiliş düzenleyen gerçek ve tüzel kişiler, ödeyecekleri ikramiyelerin istisna tutarını aşması halinde, ikramiyelerin bu tutarı aşan kısmı üzerinden % 10 oranında vergi tevkifatı yapmak zorundadırlar.


Burada bir parantez açmak lazım, Milli Piyango İdaresinin düzenlemiş olduğu çekilişler vergiden muaftır.
Düzenlenen yarışma ve çekiliş sonucu ödül kazanan hak sahiplerinden veraset ve intikal vergisi beyannamesi vermeleri beklenmez. Tevkif edilen tutar nihai vergidir. Fakat bu demek değildir ki, verginin mükellefi çekilişi düzenleyen kişi veya kuruluştur. Ödüle ilişkin veraset ve intikal vergisini sorumlu sıfatıyla beyan eden kişi veya kuruluş doğacak olan vergileri hak sahiplerinden isteyebilir. 28 seri numaralı Veraset ve İntikal Vergisi Genel Tebliği'nde konuya ilişkin çok detaylı açıklama ve örnekler bulunmaktadır.
Yarışma ve çekilişlerde verilecek ödüllerin mal veya eşya gibi aynî ürünler olması durumunda kazanan şahıslara sağlanan menfaatler; KDV ve ÖTV gibi diğer işlem vergilerini de içereceğinden, veraset ve intikal vergisi matrahını oluşturacak tutar, işlem vergilerini de kapsayacaktır.


Böyle bir durumda meşrubat kutularındaki açma halkalarından çıkacak spor arabalar ya da televizyondaki yarışmalarda kazanan çiftlere verilen ödüllerin vergisi çok ciddi meblağlara ulaşabilmektedir. Yarışmayı ve çekilişi düzenleyen kuruluşun kazanan şahıslardan doğacak vergileri ödemesini istemesi halinde pek çok hak sahibi, ödülünden feragat etmek ya da asıl ödül bedelinden çok daha ufak ikramiye bedellerini almaya ikna olmaktadırlar.
Tevatürdür, yarışmalarda ödül kazanan çiftler, vergisini ödeyebilecek kadar para biriktirip, ödülü teslim almaya geldiklerinde kucaklarında bir de bebekleri olurmuş.


Yurtdışında oynanan kumar ve yabancı internet sitelerindeki müşterek bahisler
Veraset ve intikal vergisi açısından, kumarı ya da bahsi kazanan Türk vatandaşı olduğu sürece ivazsız intikalin nerede gerçekleştiğinin bir önemi yoktur. Üstelik yurtdışında kumar ve müşterek bahisleri organize eden kişi-kuruluşların dağıtılan kazançlardan vergi tevkifatı yapma olanakları bulunmadığından, verginin mükellefi olan şanslı kişiler; kendi veraset ve intikal vergisi beyannamelerini diğer ivazsız intikallerde olduğu gibi paranın ya da malın iktisabından sonraki bir ay içerisinde vermekle yükümlüdürler.


Bağış ve yardımlar
Kanun, hibe yoluyla veya herhangi bir tarzda olan ivazsız iktisapların tamamını ivazsız intikal olarak nitelendirmekle birlikte, kamu kurumları, kamu yararına çalışan dernekler gibi bazı kurum ve kuruluşlara yapılan bağışlar ile bilumum sadakaları vergiden istisna olarak değerlendirmiştir.


ÖM ile soru cevaplamiyoruz! Forum'a yazın cevaplardan herkes yararlansın!

 
  • 0 Oy - 0 Ortalama
Bu konuyu görüntüleyen kullanıcı(lar):
 1 Ziyaretçi
Bu konuyu görüntüleyen kullanıcı(lar):
 1 Ziyaretçi