1. Hollandaca - Flemenkçe Alfabe ve imla
1. Hollandaca - Flemenkçe Alfabe ve imla
1. Flemenkçe Alfabe ve imla
a) Flemenkçe Alfabe
Büyük harf Küçük harf Telaffuz örnek
A a aa arsa
B b bey beyin
C c sey sera
D d dey deyim
E e ey eylem
F f ef fidan
G g ğey [tellaffuzu yumusak ğ gibidir]
H h ha harita
I i ii iki
J j yey yemek
K k kaa kazak
L l el lale
M m em minare
N n en nane
O o oo orman
P p pey peynir
Q q küu kutu
R r er ray
S s es selam
T t tey teyip
U u üü üzüm
V v vfey [telaffuzu v ile f arasındadır]
W w ve var
X x iks eksen
Y y eiy ey
Z z zet zebra
Büyük harfler aşağıda belirtilen durumlarda kullanılır:
- yeni bir cümlenin ilk kelimesinde
- kitap, film ve TV program başlıklarının sadece ilk kelimesinde
- soyadaları ve özel isinlerde
- ülke adları (ve kısaltmaları), halklar, diller, tarihi olaylar ve çağlar
- bayramlar
- ülke ve bölge isimleri, halkları, dilleri ve bu kelimelerden türemiş isimler
- cadde, şehir ve o şehirde yaşayan insanlar, nehir, göl gibi diğer coğrafi isimler
Birkaç örnek:
Hij is Nederlander. O bir Hollandalı.
Hij woont in Amsterdam. Amsterdam’da yaşıyor.
Hij woont in de Beethovenstraat. Beethovenstraat’da oturuyor.
Zijn naam is Jan Jansen. Onun adı Jan Jansen’dır.
Hij leest Lof der zotheid van Erasmus. Erasmus’un Lof der zotheid’ını okuyor.
Erasmus was een Nederlandse geleerde. Erasmus Hollanda’lı bir bilgindi.
b) Flemenkçe İmla
Hollanda alfabesi beş sesli harfe sahiptir: a, e, i, o ve u. Bu harfler, konuşma dilinde uzun
veya kısa sesliler olarak okunur: ā / ă, ē / ĕ, ī / ĭ, ō / ŏ and ū / ŭ. Uzun ve kısa seslilerin
arasındaki fark, Hollandaca’nin “minimal pairs” olarak adlandırılan, yazılımı birbirine
çok benzeyen (kısa veya uzun sesli) fakat anlamları tamamiyla farklı olan kelimelere
sahip olmasindan dolayi özellikle önemlidir:
kısa sesli / uzun sesli
man erkek / maan ay
tak dal / taak görev
ram koç / raam pencere
bon bilet/fiş boon fasülye
zon güneş / zoon oğul
wil istek / wiel tekerlek
Not: Türkçede “minimal pair”e örnek, ‘sol’ kelimesidir. Yazılışları benzer
olmasına rağmen, okunuşları arasındaki fark, sol (yön belirten, sağın zıttı) ile sol
(bir müzik notası) kelimelerini birbirinden ayırır.
İmla kurallarini açiklamaya başlamadan önce, heceler ve kelimeleri nasıl hecelerine
ayırdığımızdan bahsedelim.
İki tür hece vardır: açık ve kapalı hece. Açık heceler sesli, kapalı heceler sessiz harfle
biterler.
Bazı kelimeler tek, diğerleri birden fazla heceden oluşurlar. Heceleri, genellikle kelimeyi
yavaşça telaffuz ederek ayırt edebiliriz.
Eğer bir kelimenin ortasında sessiz bir harf var ise, kelime genellikle bu sessiz harften
önce ayrılır: ma-nen, ra-men, zo-nen. Eğer bir kelimenin ortasinda iki sessiz harf var ise ,
kelime genellikle ortadan ayrılır: man-nen, bus-sen, ken-nen.
Tek heceli kelime örnekleri:
man erkek
maan ay
ma anne
Bu örneklerden ilk ikisi sessiz harf ile bittiklerinden kapali hece, sonuncusu ise sesli harf
ile bittiğinden açik hece olarak adlandırılır.
Birden fazla heceli kelime örnekleri:
Eu-ro-pa Avrupa
ta-fel masa
con-so-nant sessiz harf
Europa kelimesi üç açık heceden oluşur. Tafel kelimesi, biri açık biri kapalı olmak üzere
iki heceden oluşur. Consonant kelimesi de üç heceden oluşur: bir kapalı, bir açık ve yine
bir kapali.
Bir hece içerisindeki sesli harf kısa veya uzun olabilir. Doğru heceleyebilmek için şu
kuralları uygulayınız:
1. kapalı bir hecedeki uzun sesli harf, iki harf ile yazılır: maan, rood, buur
2. açık bir hecedeki uzun sesli harf, tek bir harf ile yazılır: ma-nen, ro-de, bu-ren
3. kapalı bir hecedeki kısa sesli harf, tek bir harf ile yazılır: man, bon, wit, zit. Kelime
uzatılmak istendiğinde, kısa sesli harf, sessiz harf tekrar edilerek (iki kez yazılarak) kisa
tutulur: man-nen, bon-nen, wit-te, zit-ten.
Bu sesli harflerin telaffuzları için şunları söyleyebiliriz:
1. kapalı bir hecede, iki sesli harf ile yazılan bir sesli (aa, ee, ie, oo, uu), uzun bir sesli
harf olarak okunur: maan, wiel, rood, buur
2. açık bir hecede, bir sesli harf ile yazılan bir sesli (a, e, i, o, u), uzun bir sesli harf
olarak okunur: ma-nen, ben-zi-ne, ro-de, bu-ren
3. kapalı bir hecede, bir sesli harf ile yazılan bir sesli (a, e, i, o, u), kısa bir sesli harf
olarak okunur: man, bon, wit, zit.
Bu kurallar özellikle şu durumlarda önemlidir:
- isimlerin -en eki ile çoğul yapılmasında: maan - manen, man - mannen
- sıfatlara -e eklenmesinde: rood - rode, wit - witte
- fiillerin çekilmesinde: loop - lopen, zit - zitten.
Flemenkçe Diğer imla kuralları
Sessiz harflerden, özellikle iki tanesinden bahsetmeliyiz: f and s. Birçok durumda, eğer
arkalarindan sesli bir harf geliyor ise, f v’ye dönüşürken, s ise z’ye dönüşür: graaf -
graven, kaas - kazen.
Dikkat edilmesi gereken bir nokta ise, hiçbir Hollandaca kelimenin sonunda aynı sessiz
harfin ardarada tekrar edilemeyeceğidir. Dolayısi ile, * kenn4 ve * mann gibi durumlara
müsaade edilmez. Doğrusu ken ve man olmalıdır.
