FLEMENKÇE & TÜRKÇE DERS FLEMENKÇE « YAZILI DERSLER Hollandaca Fiiller (6) : tamamlanmış zaman - düzenli (voltooide tijd regelmatig)

Hollandaca Fiiller (6) : tamamlanmış zaman - düzenli (voltooide tijd regelmatig)

Hollandaca Fiiller (6) : tamamlanmış zaman - düzenli (voltooide tijd regelmatig)

 
  • 0 Oy - 0 Ortalama
 
Sahin
Forum Kurucusu
856
14-02-2016:12:14
#1
Hollandaca Fiiller (6) : tamamlanmış zaman - düzenli (voltooide tijd regelmatig)


Tamamlanmış zaman (voltooid tegenwoordige tijd) bir olay gerçekleşmiş olduğunda kullanılır. Hollandaca’daki bu zaman türü, tamamlanmamış geçmiş zamandan (voltooid verleden tijd) daha sık kullanılır.
Tamamlanmış zaman, bir yardımcı fiil ve geçmiş zaman kipinden oluşur. Tamamlanmış zamanı oluşturmak için kullanılan yardımcı fiil ya hebben ya da zijn fiilidir. Eğer bu yardımcı fiiller şimdiki zaman çekimi ile kullanılmışsa tamamlanmış şimdiki zamanı (voltooid tegenwoordige tijd); geçmiş zaman çekimi ile kullanılmışlarsa tamamlanmış geçmiş zamanı (voltooid verleden tijd) ifade ederler.
Şimdi düzenli fiillerin geçmiş zaman kiplerini oluşturmaya başlayalım.

a. Hollandaca Geçmiş zaman kipleri
Düzenli fiillerin geçmiş zaman kipleri, fiil kökü, onun önüne gelen ge- ve arkasına yerleştirilen -t veya –d eklerinden oluşur.
Tamamlanmamış geçmiş zamanda kullandığımiz soft ketchup burada da ipucu olarak kullanılır: eğer fiilin –en eki atılmış halinin son harfi “soft ketchup” taki sessiz harflerden biri ise –t, tüm diğer durumlarda ise -d eklenir ve fiilin başına ge- öneki getirilir.

Aşağidaki basamakları uygulayacak olursak:
1. Mastar fiil ile başlanir.
2. –en eki atılır.
3. Kalan kelimenin son hardine bakılir, soft ketchup yardımı ile (bkz. bir önceki paragraf) -te(n) veya -de(n) uygun olan seçilir.

4. Gerektiği durumlarda yazılış düzeltilir:
a. Eger fiil kökünün geri kalan kısmındaki sesli uzun sesli harf ise, ve ardından bir sessiz harf geliyor ise, sesli harfin yanına aynı sesli harften bir tane daha eklenir
b. eğer fiil kökü iki aynı seslı harf ile bitiyor ise, biri atılır.
c. fiil kökü sonunda z harfi var ise harfi yerine s konur
d. fiil kökü sonunda v harfi var ise , yerine f konur
Bu işlemler sonucunda modifiye edilmiş fiil kökünü elde etmiş oluruz.
5. Kökün başına ge- öneki ve sonunda da-t/-d eklerinden biri getirilir.
Dikkat! Eğer fiilin başinada vurgulanmamış bir önek (be-, ge-, her-, ont- veya ver-) halihazırda var ise, ikinci bir ge- öneki eklenmez.
Bunlara örnek olarak şu filleri bir göz atlım: werken (çalışmak), planten ((bitki) dikmek), leiden (öncülük etmek), verhuizen (taşınmak) and beloven (söz vermek).
 
1. werken planten leiden verhuizen beloven
2. werk- plant- leid- verhuiz- belov-
3. -k -t -d -z -v
4. werk plant leid verhuis beloof
5. gewerkt geplant geleid verhuisd beloofd
Geplant geçmiş zaman kipinde fazladan bir –t ekine gerek yoktur, çünkü kök halihazırda bir –t harfi ile bitmektedir. Geleid geçmiş zaman kipinin kökü de hali hazırda bir –d harfi ile bittiğinden, ikinci bir -d harfine gerek yoktur. Verhuisd geçmiş zaman kipi ise vurgulanmamış bir önek ile başladığıdan, ge- öneki eklenmez. Bu durum beloofd için de geçerkidir.

b. Hebben ve zijn yardımci filleri
Tamamlanmış zaman oluşturulurken ne zaman hebben, ne zaman zijn kullnılır?
Yardımcı fiil olarak genellikle hebben kullanılır.

Zijn ise aşağıdaki (düzenli veya düzensiz) fiillerle birlikte kullanılır:
komen, gaan, zijn, blijven, worden ve gebeuren
Ik ben gisteren al gekomen. Ben dün zaten geldim.
Ik ben naar Amsterdam gegaan. Amsterdam’a gittim .
Ik ben er niet lang gebleven. Orada uzun süre kalmadım.
Ik ben ziek geworden. Hasta oldum.
Dat is eerder gebeurd. Bu daha öce oldu.
durum değişimi belirten fiiller, örneğin, veranderen (değişmek), geboren worden (doğmak), sterven (ölmek), stoppen (durmak) vs.
Jij bent erg veranderd. Çok değiştin.
Hij is in 1996 geboren. 1996’ da doğdu.
Zij is in 2003 gestorven. 2003’de öldü.
Hij is gestopt met roken. Sigarayı bıraktı.
hareket bildiren fiiller, örneğin, fietsen (bisiklet sürmek), lopen (yürümek) etc.

Bu fiiller yardımcı fiil olarak ya zijn ya da hebben alırlar:
- zijn: eğer yön veya gidilecek yer/ hedef belirtilmiş ise (örneklerde siyah harflerle yazılı)
- hebben: eğer yön veya gidilecek yer/ hedef belirtilmemiş ise
Karşılaştırma:
Ik ben naar Leiden gefietst. Leiden’e bisikletle gittim.
Ik heb drie uur gefietst. 3 saat bisiklet sürdüm.
 
Ik ben naar huis gelopen. Eve yürüdüm.
Ik heb in de tuin gelopen. Bahçede yürüdüm.
Şu ana kadar sadece yardımcı fiilin tamamlanmış şimdiki zamandaki durumuna örnek verdik. Son verdiğimiz örnekleri tamamlanmamış geçmiş zamana çevirisek:
Ik was naar Leiden gefietst. Leiden’e bisikletle gitmiştim.
Ik had 3 uur gefietst. 3 saat bisiklet sürmüştüm.
Ik was naar huis gelopen. Eve yürumüştüm.
Ik had in de tuin gelopen. Bahçede yürümüştüm.

Dikkat! Ana cümlede, yardımcı fiil (bu durumda çekimli fiil) özneden sonra ikinci sırada yer almaktadır; geçmiş zaman kipi cümlenin sonunda yer alır.

ÖM ile soru cevaplamiyoruz! Forum'a yazın cevaplardan herkes yararlansın!
Sahin
14-02-2016:12:14 #1

Hollandaca Fiiller (6) : tamamlanmış zaman - düzenli (voltooide tijd regelmatig)


Tamamlanmış zaman (voltooid tegenwoordige tijd) bir olay gerçekleşmiş olduğunda kullanılır. Hollandaca’daki bu zaman türü, tamamlanmamış geçmiş zamandan (voltooid verleden tijd) daha sık kullanılır.
Tamamlanmış zaman, bir yardımcı fiil ve geçmiş zaman kipinden oluşur. Tamamlanmış zamanı oluşturmak için kullanılan yardımcı fiil ya hebben ya da zijn fiilidir. Eğer bu yardımcı fiiller şimdiki zaman çekimi ile kullanılmışsa tamamlanmış şimdiki zamanı (voltooid tegenwoordige tijd); geçmiş zaman çekimi ile kullanılmışlarsa tamamlanmış geçmiş zamanı (voltooid verleden tijd) ifade ederler.
Şimdi düzenli fiillerin geçmiş zaman kiplerini oluşturmaya başlayalım.

a. Hollandaca Geçmiş zaman kipleri
Düzenli fiillerin geçmiş zaman kipleri, fiil kökü, onun önüne gelen ge- ve arkasına yerleştirilen -t veya –d eklerinden oluşur.
Tamamlanmamış geçmiş zamanda kullandığımiz soft ketchup burada da ipucu olarak kullanılır: eğer fiilin –en eki atılmış halinin son harfi “soft ketchup” taki sessiz harflerden biri ise –t, tüm diğer durumlarda ise -d eklenir ve fiilin başına ge- öneki getirilir.

Aşağidaki basamakları uygulayacak olursak:
1. Mastar fiil ile başlanir.
2. –en eki atılır.
3. Kalan kelimenin son hardine bakılir, soft ketchup yardımı ile (bkz. bir önceki paragraf) -te(n) veya -de(n) uygun olan seçilir.

4. Gerektiği durumlarda yazılış düzeltilir:
a. Eger fiil kökünün geri kalan kısmındaki sesli uzun sesli harf ise, ve ardından bir sessiz harf geliyor ise, sesli harfin yanına aynı sesli harften bir tane daha eklenir
b. eğer fiil kökü iki aynı seslı harf ile bitiyor ise, biri atılır.
c. fiil kökü sonunda z harfi var ise harfi yerine s konur
d. fiil kökü sonunda v harfi var ise , yerine f konur
Bu işlemler sonucunda modifiye edilmiş fiil kökünü elde etmiş oluruz.
5. Kökün başına ge- öneki ve sonunda da-t/-d eklerinden biri getirilir.
Dikkat! Eğer fiilin başinada vurgulanmamış bir önek (be-, ge-, her-, ont- veya ver-) halihazırda var ise, ikinci bir ge- öneki eklenmez.
Bunlara örnek olarak şu filleri bir göz atlım: werken (çalışmak), planten ((bitki) dikmek), leiden (öncülük etmek), verhuizen (taşınmak) and beloven (söz vermek).
 
1. werken planten leiden verhuizen beloven
2. werk- plant- leid- verhuiz- belov-
3. -k -t -d -z -v
4. werk plant leid verhuis beloof
5. gewerkt geplant geleid verhuisd beloofd
Geplant geçmiş zaman kipinde fazladan bir –t ekine gerek yoktur, çünkü kök halihazırda bir –t harfi ile bitmektedir. Geleid geçmiş zaman kipinin kökü de hali hazırda bir –d harfi ile bittiğinden, ikinci bir -d harfine gerek yoktur. Verhuisd geçmiş zaman kipi ise vurgulanmamış bir önek ile başladığıdan, ge- öneki eklenmez. Bu durum beloofd için de geçerkidir.

b. Hebben ve zijn yardımci filleri
Tamamlanmış zaman oluşturulurken ne zaman hebben, ne zaman zijn kullnılır?
Yardımcı fiil olarak genellikle hebben kullanılır.

Zijn ise aşağıdaki (düzenli veya düzensiz) fiillerle birlikte kullanılır:
komen, gaan, zijn, blijven, worden ve gebeuren
Ik ben gisteren al gekomen. Ben dün zaten geldim.
Ik ben naar Amsterdam gegaan. Amsterdam’a gittim .
Ik ben er niet lang gebleven. Orada uzun süre kalmadım.
Ik ben ziek geworden. Hasta oldum.
Dat is eerder gebeurd. Bu daha öce oldu.
durum değişimi belirten fiiller, örneğin, veranderen (değişmek), geboren worden (doğmak), sterven (ölmek), stoppen (durmak) vs.
Jij bent erg veranderd. Çok değiştin.
Hij is in 1996 geboren. 1996’ da doğdu.
Zij is in 2003 gestorven. 2003’de öldü.
Hij is gestopt met roken. Sigarayı bıraktı.
hareket bildiren fiiller, örneğin, fietsen (bisiklet sürmek), lopen (yürümek) etc.

Bu fiiller yardımcı fiil olarak ya zijn ya da hebben alırlar:
- zijn: eğer yön veya gidilecek yer/ hedef belirtilmiş ise (örneklerde siyah harflerle yazılı)
- hebben: eğer yön veya gidilecek yer/ hedef belirtilmemiş ise
Karşılaştırma:
Ik ben naar Leiden gefietst. Leiden’e bisikletle gittim.
Ik heb drie uur gefietst. 3 saat bisiklet sürdüm.
 
Ik ben naar huis gelopen. Eve yürüdüm.
Ik heb in de tuin gelopen. Bahçede yürüdüm.
Şu ana kadar sadece yardımcı fiilin tamamlanmış şimdiki zamandaki durumuna örnek verdik. Son verdiğimiz örnekleri tamamlanmamış geçmiş zamana çevirisek:
Ik was naar Leiden gefietst. Leiden’e bisikletle gitmiştim.
Ik had 3 uur gefietst. 3 saat bisiklet sürmüştüm.
Ik was naar huis gelopen. Eve yürumüştüm.
Ik had in de tuin gelopen. Bahçede yürümüştüm.

Dikkat! Ana cümlede, yardımcı fiil (bu durumda çekimli fiil) özneden sonra ikinci sırada yer almaktadır; geçmiş zaman kipi cümlenin sonunda yer alır.


ÖM ile soru cevaplamiyoruz! Forum'a yazın cevaplardan herkes yararlansın!

 
  • 0 Oy - 0 Ortalama
Bu konuyu görüntüleyen kullanıcı(lar):
 1 Ziyaretçi
Bu konuyu görüntüleyen kullanıcı(lar):
 1 Ziyaretçi