KÜLTÜR & TARİH & SANAT TARİH & KÜLTÜR PİER GERLOFS DONİA’NIN DİRENİŞİ (1515 – 20)

PİER GERLOFS DONİA’NIN DİRENİŞİ (1515 – 20)

PİER GERLOFS DONİA’NIN DİRENİŞİ (1515 – 20)

 
  • 0 Oy - 0 Ortalama
 
Sahin
Forum Kurucusu
856
24-11-2017:04:00
#1
ÇOK SEVDİĞİ KARISI ÖLDÜRÜLÜNCE “MİLLÎ LİDER” OLAN SIRADAN BİR KÖYLÜNÜN İLGİNÇ ÖYKÜSÜ: PİER GERLOFS DONİA’NIN DİRENİŞİ (1515 – 20)


     Frizler arasında 15. yy’ın sonunda başlayan iç çatışmalar, Friz halkına ve Frizya ülkesine pahalıya mal olmuştu.
     O dönemde Frizler’in iki güçlü partisi ve siyasî camiâsı vardı. Birinin adı“Skieringers”, diğerinin adı “Fetkeapers”. Bu iki grup arasında 1489 yılında iç savaş çıkar. Saksonya Dükü III. Albrecht der Beherzte (1443 – 1500), iç çatışmaları durdurmak için devleti harekete geçirir ve “Skieringers” grubunun lideri Juw Dekema fan Baard (1449 – 1523) için ölüm fermanı yayınlar.

     1498 yılında, 500 yıl gibi uzun bir süredir yürürlükte olan “Friz Özgürlüğü” (Friz.Fryske Frijheid; Alm. Friesische Freiheit; Flm. Friese Vrijheid; Dan. Frisisk Frihed) adlı özerklik sözleşmesi tamamen iptal edilir ve bu haklar da tarihe karışır.
     Frizler sahip oldukları tüm idarî ve millî haklarını bir anda yitirmişlerdi.
     “Friz Özgürlüğü” sözleşmesinin tarihe karışmasından sadece 17 yıl sonra, 1515 tarihinde, Frizya tarihine “Grutte Pier” (Büyük Pier) adıyla geçmiş olan Pier Gerlofs Donia (1480 – 1520) önderliğinde büyük bir özgürlük ve bağımsızlık mücadelesi başlatır, Frizler.

     Frizler’in tarih boyunca gelmiş geçmiş en büyük direnişçilerinden ve devrimcilerinden biri olan Pier Gerlofs Donia, tarihe “Grutte Pier” ismiyle geçmiştir ve bu ifade Frizce’de “Büyük Pier” anlamına gelir (“grutte”, Frizce’de “büyük” demek). Frizler’in millî kahramanları Pier Gerlofs Donia’yı “Grutte Pier” (Büyük Pier) olarak adlandırması, tıpkı Hintler’in millî kahramanları Mühendis Keremçand Gandhi (1869 – 1948)’yi “Mahatma Gandhi” (Büyük Gandhi) olarak adlandırması gibidir(“mahatma”, Hintçe’de “büyük” demek).

     Ancak oldukça küçük cüsseli ve “ufacık tefecik” olan Gandhi’ye “Büyük”(Mahatma) denilmesi, tamamen yaptıkları ve Hindistan tarihine vurduğu damga nedeniyle iken, Pier Donia’ya “Büyük” (Grutte) denilmesi, hakikaten iriyarı ve neredeyse iki insan boyutunda olan büyük cüssesi nedeniyledir. Bir denizci ve “korsan” olan Pier’in vücûdu, bedeni, “insan azmanı” denecek kadar dev bir büyüklüğe sahipti.

     15. – 16. yüzyıl Friz tarihçilerinden Bolsward (Frizya) doğumlu Peter Jacobi Thaborita (1450 – 1527)Pier Gerlofs Donia (Grutte Pier) için şunları kaleme almıştır: “Kömür renginde korkunç kara gözleri vardı. Görünümü nedeniyle düşmanlarına büyük korku salmıştı.” 19. yüzyıl tarihçilerinden Den Haag (Lahey) doğumlu Hollandalı tarihçi Conrad Busken Huet (1826 – 86) ise O’nun hakkında şunları yazmıştır: “Bir öküz kadar güçlü, bir kule kadar uzun, bir ev kadar geniş cüsseli. Esmer tenli, siyah sakallı ve bıyıklı.”
     Kaynaklarda yazıldığına göre Pier Gerlofs Donia’nın boyu, 2 m 15 cm idi.

[Resim: 23...-0-a-768x832.jpg]
Friz millî kahramanı Pier Gerlofs Donia’nın boynunda Frizya millî bayrağıatkısıyla çizilmiş resmi

     Pier Gerlofs Donia, 1480 yılında, Kuzey Denizi (Noordzee) ile Güney Denizi(Zuiderzee) arasında inşâ edilmiş olan bugünkü “Afsluitdijk” isimli yolun doğu tarafının başladığı yerde, yani tam da şu anda bulunduğumuz ve buraya varınca geziyi anlatmaya ara verip siz sevgili okurlarımıza “Friz Dosyası” sunmaya başladığımız noktada bulunan Kimswerd (Friz. Kimswert) köyünde doğdu. Bu önemi tarihî şahsiyeti, siz sevgili okurlarımıza, O’nun doğduğu köyde oturup anlatıyoruz yani, anlayacağınız.

     Küçük bir köy olan Kimswerd’de bugün 603 kişi yaşamaktadır ve bu şirin Friz köyünün ortasında Friz millî kahramanı Pier Gerlofs Donia’nın heykeli bulunuyor.
     Pier Gerlofs Donia’nın babasının adı Gerlof Piers Donia, annesinin adı Fokel Sybrants Bonga’dır. (Babasıyla hemen hemen aynı adı taşıyan Pier Gerlofs Donia, oğluna da Gerlof Piers Donia ismini koymuştur. Böylece dede (babası) – baba (kendisi) – torun (oğlu), hepsi de 3 kuşak aynı ismi taşımıştır.)

     Çiftçi ve köylü bir baba ile toprak sahibi seçkin bir annenin 4 çocuğundan biri olarak 1480 yılında Frizya’nın Kimswerd köyünde dünyaya gelen Pier Gerlofs Donia, çocukluğunu ve gençliğini babasının yanında çiftçilik yaparak geçirdi.
     25 yaşındayken, 1505 yılında, kendisi gibi köylü bir kız olan Rintsje Syrtsema (? – 1515) ile evlendi. 1506 yılında babasının adını verdiği oğlu Gerlof Piers Donia (1506 – 20), 1510 yılında da kızı Wobbel Piers Donia (1510 – 25) doğdu.
     Pier Gerlofs Donia, aslında kendi halinde, sıradan bir köylüydü. Küçük bir köyde karısı ve iki çocuğuyla yaşayan, çiftçilik yaparak geçimini sağlayan herhangi biriydi. Ailesine son derece bağlıydı. Karısını ve çocuklarını çok seviyordu.

     O’nu anlatan hemen bütün kitaplar, iri cüssesi ve dev görünümüyle insanı korkutan bir bedene sahip olmasına rağmen Pier Gerlofs Donia’nın karakter olarak yumuşak huylu, kibar bir insan olduğunu ve altın gibi bir kalbinin olduğunu kaydederler. İri cüssesinden ve dev yapısından dolayı kendisinden korkulan ve kaçılan bu insanın yanına yaklaşıldığında, kendisiyle konuşulduğunda, bedensel görünümünün tam aksine altın gibi bir kalbinin, tertemiz bir ahlâkının olduğuna, kalbinin insan sevgisi ile dolu olduğuna, merhametli, iyiliksever bir kişi olduğuna şahit olunduğunu belirtmektedirler.

     Aslında, Anadolu köylerinde de vardır böyle tipler. Dev gibi cüssesi olan adamlardır, suratı sakallı ve bedeni kıllı, kendisinden korkar ve kaçarsınız, ama yanına yaklaştığınızda ve kendisiyle tanıştığınızda, melek gibi bir insan olduğunu anlarsınız.
     Pier Gerlofs Donia, işte aynen böyle bir insandı. Karısını çok seviyordu. Öyle ki, karısı Rintsje Syrtsema’ya karşı duyduğu sevgi ve aşk, yaşadığı köyde köylülerin diline düşmüştü. Köylüler, böyle iri yarı bir adamın karısını bu kadar sevmesini, ailesine bu derece bağlı olmasını konuşuyor ve bu duruma hayret ediyor, bunu takdirle ve hayranlıkla karşılıyorlardı.

     Peki, böyle bir adam, nasıl oldu da Friz ulusunun tarihindeki en büyük devrimci ve direnişçi oldu?
     Küçük bir köyde çiftçilik yapan, eşini deliler gibi seven ve karısının bir dediğini iki etmeyen, ailesine son derece bağlı bu köylü adam, nasıl oldu da birdenbire “korsan” oldu ve işgalci Hollanda, Alman ve Danimarka devletlerine karşı Friz tarihindeki en şedid özgürlük ve bağımsızlık hareketinin fitilini ateşledi?

     Ne olduysa, 1515 yılında oldu. Pier Gerlofs Donia, 35 yaşındaydı.
     Frizya Kontu I. Edzard de Grutte fan East Fryslân (1462 – 1528) ile Saksonya Dükü Georg der Bärtige (1471 – 1539) arasında yaşanan ve 3 yıl sürüp tariheSaksonya Kavgaları (1514 – 17) olarak geçen savaş esnasında, Hollandalılar 1515 yılında Pier Gerlofs Donia’nın ailesiyle yaşadığı Kimswerd köyüne saldırırlar.
     Hollandalı askerler, köyü yakıp yıkarlar ve bu barbarca saldırıda Pier Gerlofs Donia’nın hânımı Rintsje Syrtsema’yı öldürürler.
     Köyünün askerler tarafından yakılıp yıkılmasına ve canından çok sevdiği karısının öldürülmesine dayanamayan Pier Gerlofs Donia, karısının intikamını almak için yemin içer. Hollandalılar, artık O’nun baş düşmanlarıdırlar. Çünkü canından çok sevdiği karısının katilleridirler, çocuklarının annesini öldürmüşlerdir. 

     Bunun üzerine Pier Gerlofs Donia, bir “korsan” olur ve harekete geçirdiği gemilerle Friz tarihindeki en büyük ve dünya tarihindeki en ilginç “deniz gerillası” hareketini başlatır. O artık işgale karşı Friz direnişinin lideridir.
     Pier Gerlofs Donia, “Siyah Umut” (Friz. Swarte Heap; Flm. Zwarte Hoop) isimli bir direniş örgütü kurar. Bu örgüt, Friz halkının özgürlüğü ve bağımsızlığı için mücadeleye başlar. Mücadele ise denizden yapılmakta, işgalcilere Güney Denizi(Zuiderzee) sularından “korsan saldırılar” ile darbeler vurulmaktadır.
     “Siyah Umut” (Friz. Swarte Heap) örgütünün lideri Kimswerd köyünden 35 yaşındaki Pier Gerlofs Donia (1480 – 1520), ikinci lideri ise komşu Bolswardköyünden henüz 25 yaşındaki Wijerd Jelckama (1490 – 1523)’dır. Wijerd Jelckama, aynı zamanda Pier Gerlofs Donia’nın yeğenidir.

     Örgüt kısa sürede büyür ve Frizya’da büyük bir kitlesel destek kazanır. Öyle ki örgütteki “deniz gerillası” sayısı 4 bine ulaşır. Gemilerinin sayısı ise 28’dir.
     Frizya’da Pier Gerlofs Donia’nın öncülük ettiği “Siyah Umut” hareketi için “Dünya tarihinin en ilginç gerilla hareketi” dememizin sebebi şu: Mâlumunuz olduğu üzere,Frizya ülkesinde ne dağ vardır ne de orman. Tamamen dümdüz bir ülkedir ve ormanlık alan da yoktur, her tarafı açık bir coğrafyadır.  Zirâ Frizya’da dağ da yok, orman da!..

     Peki bu gerillalar nerede saklanmışlardır? İşte az önce belirtmiştik bunu: Denizde
     Güney Denizi (Flm. Zuiderzee; Friz. Sudersee) sularında saklanıyor, oradan gemilerle karaya gizlice çıkarak “işgalci” Hollanda ordusuna saldırılar düzenliyorlardı.
     Bakın bu çok ilginçtir; zirâ Güney Denizi açık (uluslararası) bir deniz değil, bir “iç deniz”dir. Yani sularının tamamı Hollanda’nın içindedir. “Seyahatname”mizde sizlere tanıttığımız ve günümüzde üstünde yapılan iki yolla (Asfluitdijk ve Markerwaarddijk) tamamen kapatılıp iki tane göl haline getirilen ancak o dönemler henüz deniz olanZuiderzee (Güney Denizi) tamamen Hollanda’nın içinde olan bir iç denizdir. 

     (Olayı daha iyi anlamak için, Türkiye ile kıyaslayarak tahayyül edin: Yani bunlar, açık olan AkdenizKaradeniz veya Ege’den gelip saldırmıyorlar, Marmara Denizi’nde saklanıyorlar ve Marmara’dan gelip saldırıyorlar. Yani saklandıkları deniz, etrafı tümüyle saldırdıkları devlet ile çevrelenmiş bir iç deniz!)
     Tarihçilerin kaydettiğine göre, Zuiderzee (Güney Denizi) sularında, denizin ortasında durarak saklanan bu “Siyah Umut” gerillalarının gemilerinde bol miktardapeynirtereyağısüt ve ekmek vardı. Bunlarla besleniyorlardı. Ki bunlar, mâlumunuz olduğu üzere, Frizya’nın temel besin kaynaklarıdır.

     Kendisini “Frizya Kralı” ilan eden Pier Gerlofs Donia önderliğindeki “Siyah Umut” örgütü, 1515 yılında Zuiderzee (Güney Denizi) üzerindeki 28 gemi ve 4000 deniz gerillasıyla Hollanda’ya karşı özgürlük ve bağımsızlık mücadelesini başlatır.
     1515 yılında ilk saldırılarını Güney Denizi’nin doğu kıyılarına yapan Friz deniz gerillaları, 1517 yılındaki ikinci büyük kuşatmayı ise denizin batı kıyısındakiMedemblik (Friz. Memelik) şehrine yaparlar. Ancak limanı almak için gerçekleştirilen bu büyük gerilla kuşatması, büyük bir ordu tarafından şehri korumaya çalışan Hollandalılar’a karşı başarılı olamadı.
     Ocak 1517’deki saldırının başarısızlığa uğramasından sonra, Haziran 1517’de Friz deniz gerillaları (korsanlar) yine Zuiderzee’nin batı kıyısına daha büyük bir saldırı harekâtı başlatırlar. Bu kez hem Medemblik (Friz. Memelik), hem de daha güneydekiEnkhuizen (Friz. Henkhúze) şehrine, iki büyük şehre birden saldırırlar. (NOT: Enkhuizen, bugünkü gezimizde yemek molası vereceğimiz şehirdir. Aç olan karınlarımızı orada doyuracağız.)

     24 Haziran 1517 tarihinde denizden şehirlerin limanlarına gerçekleştirilen bu büyük harekâtta, Enkhuizen şehrinin limanını, Medemblik şehrinin ise tamamını ele geçirirler. Hollanda ordusu, şehri 4 bin askerle savunmaya çalışmıştı. Bozguna uğrayan Hollanda ordusundan yüzlerce asker öldürülür ve onlarcası da esir alınır (esir alınan askerler, daha sonra fidye karşılığı serbest bırakılır). Ancak Enkhuizen şehrinin sadece limanını ele geçirebilmişlerdi, “Siyah Umut” direnişçileri. Kaleyi zaptedemediler ve Hollanda ordusu şehir merkezini ve resmî binaları can havliyle de olsa korumayı başarmıştı.
     Bir ay sonra, Temmuz 1517’deki saldırıda Gelderland (Friz. Gelderlân) topraklarınıAsperen köyüne kadar ele geçirirler, Friz direnişçiler. Bu toprakları savunmak için Hollanda devleti AlkmaarWaterland ve Gooiland’da bulunan askerî birlikleri sözkonusu mıntıkaya sevkeder ve Friz deniz gerillalarını buradan çıkartmaya çalışır. Ancak “Siyah Umut” gerillaları, bu toprakları Ocak 1518’e kadar ellerinde tutmayı başarırlar.

     Friz direnişçiler, 1518 yılında Hoorn (Friz. Hoarn) kentinde Hollanda ordusuna ağır bir bozgun daha yaşatırlar. Bu saldırı esnasında, 300 Hollanda askerinin öldürüldüğü kaydediliyor.
     Pier Gerlofs Donia ve yeğeni Wijerd Jelckama liderliğindeki Friz direnişi, 1520 yılı başına kadar sürer. Taraflar arasında barış anlaşması imzalanır.
     Yaşamının son yılını hasta yatağında geçiren Pier Gerlofs Donia, 28 Ekim 1520 tarihinde Frizya’nın Sneek (Friz. Snits) şehrinde 40 yaşında huzur içinde vefat eder. Naaşı, Sneek’teki Grote Kerk (Büyük Kilise) adlı kilisenin arsasına gömülür (kilisenin şimdiki ismi Grote of Martinikerk). Mezarı, kilisenin kuzey tarafındadır. (NOT: Pier Gerlofs Donia’nın öldüğü şehir olan Sneek, bundan 15 yıl önce, 2001 yılında oğlumMalcolm ve yeğenlerimle birlikte yaptığımız Frizya gezisinde yemek molası verdiğimiz şehirdir. Sneek’te, gemi şeklinde yapılmış bir McDonald’s görmüştük, orada yemek yemiştik. Bu seferki gezide, yine şehrin içinden geçeceğiz.)

     Pier Gerlofs Donia’nın öldüğü aynı yıl, 1520, hemen ardından oğlu Gerlof Piers Donia da ölüyor, 14 yaşındayken. Kızı Wobbel Piers Donia ise 5 yıl sonra, 1525 yılında henüz 15 yaşındayken hayata veda ediyor. Çocuklarının ikisi de, henüz çocuk denecek yaşta hayata gözlerini yumuyorlar. Niçin ve nasıl öldükleri ile ilgili olarak Hollanda ve Alman kaynaklarında hiçbir bilgi bulunmuyor. Friz kaynaklarında ise Pier Gerlofs Donia’nın vefatından sonra çocuklarının Saksonyalılar tarafından öldürüldükleri yazıyor. Kimi Friz tarihçiler, Friz millî kahramanı Pier Gerlofs Donia’nın kızı Wobbel Piers Donia’nın henüz 15 yaşındayken hayata veda etmesine rağmen o yaşına kadar tam üç kez evlendiğini, eskiden Frizler’de erken evliliklerin yaygın olduğunu, Donia’nın kızının da öldüğü 15 yaşına kadar üç kez evlendiğini ve kendisininanne olduğunu, çocuklarının bulunduğunu ve bugün Hollanda’da ve ABD’de O’nun soyundan gelenlerin olduğunu ileri sürmektedirler.

     Direniş hareketinin ikinci lideri ve aynı zamanda Pier Donia’nın yeğeni olan Wijerd Jelckama’nın ölüm tarihi ise 1523’tür. Yani Donia’dan 3 yıl sonra, Donia’nın kızı Wobbel’den 2 yıl önce.
     Friz millî kahramanı Pier Gerlofs Donia’nın doğum yeri olan Kimswerd köyünde bugün 603 kişi yaşamaktadır ve bu şirin Friz köyünün ortasında Friz millî kahramanıPier Gerlofs Donia’nın heykeli bulunuyor. Bu heykel, Friz ressam ve heykeltraş Anne Woudwijk (1952 – halen yaşıyor) tarafından 1985 yılında yapıldı.

[Resim: 23...-0-b.jpg]
Friz millî kahramanı Pier Gerlofs Donia’nın doğum yeri olan Kimswerd köyünde bulunan heykeli

     1791 yılında Hollandalı araştırmacı Jacobus Kok (? – ?) tarafından Leeuwarden Yeni Şehir Salonu (Flm. Nieuw Stadhuis Leeuwarden; Friz. Nije Stedhûs Ljouwert)’nda yapılan araştırmada, salonda sergilenen iki büyük kılıcın, 1515 – 20 Friz Özgürlük ve Bağımsızlık Direnişi’nin liderleri Pier Gerlofs Donia ile Wijerd Jelckama’nın kılıçları olduğu tespit edildi.

     Frizler’in efsanevî ulusal direnişçisi Pier Gerlofs Donia’nın kılıcı, bugün Hollanda’nın resmî adı Frizya (Flm. Friesland; Friz. Fryslân) olan vilayetinin merkeziLeeuwarden (Friz. Ljouwert) şehrinde bulunan Leeuwarden Friz Müzesi (Flm. Fries Museum Leeuwarden; Friz. Frysk Museum Ljouwert)’nde sergilenmektedir. Kılıcın uzunluğu 2 m 13 cm, ağırlığı ise 6 kg 600 g’dır.

[Resim: 23...-0-c-507x1024.jpg]
Frizya’nın özgürlüğü için savaşan “Siyah Umut” hareketinin liderleri Pier Gerlofs Donia ve Wijerd Jelckama’nın kılıçları, bugün Leeuwarden Friz Müzesi’nde sergilenmektedir.

     1970 yılında çekilen Hollanda yapımı “Floris” adlı dizi filmde, Frizler’in efsanevî millî kahramanı Pier Gerlofs Donia canlandırılmıştır. 12 bölüm süren ve her bölümü 30 dakika olan “Floris” adlı dizi filmde, Pier Gerlofs Donia rolünü kim oynamıştır, söyleyelim mi? Çok ilginçtir: Kaba saba görünümü ve dev cüssesi nedeniyle kendisine çok benzediği düşünülen Hollandalı futbolcu, Ajax Amsterdam takımının futbolcusu olan Hans Boskamp (1932 – 2011) oynamıştır bu rolü.

     10 Eylül 2015 tarihinde, yani bundan henüz bir yıl önce çocuklar için piyasaya sürülen “Cross of the Dutchman” (Hollandalı’nın Kılıcı) adlı video oyununun ana karakteri, Pier Gerlofs Donia’dır.
     Son ilginç anekdot da spor dünyasından: Frizya (Friesland) ilinin merkeziLeeuwarden şehrinin rugby takımı olan Greate Pier Rugby Club, ismini “Büyük Pier” lakaplı Friz millî kahramanı Pier Gerlofs Donia’dan almaktadır.
     Pier Gerlofs Donia’nın ismini kullanarak bu efsanevî direnişçinin anısını yaşatmaya çalışan daha başka kulüpler ve – elbette ki – gemiler de vardır.

     ► OMMELÂNNEN (1386 – 1594)
     Frizce bir kelime olan “Ommelânnen”, anlam olarak “Kırsal Bölgeler” demek.
     23 Eylül 1386 tarihinde Saksonya hükûmeti ile bugünkü Hollanda’nın Groningen(Friz. Grinslân) il topraklarında bulunan kimi mıntıkalar arasında bir sözleşme imzalanır. (KISA BİR BİLGİ NOTU: Bugün Hollanda’nın 12 vilayetinden biri olanGroningen’in Frizce orijinal ismi “Grinslân” olup, bu kelime “Sınır Ülkesi” demektir.)
     İmzalanan sözleşmeyle, Groningen şehrinin etrafında bulunan birkaç küçük kente, kasabalara ve mıntıkaya “muhtariyet” (özerklik, otonomi) hakkı tanınır. Sözleşmeye göre, bu bölgelerde yaşayan Frizler kendi kendilerini yönetecek, hatta kendilerine ait bayrakları da olacaktır.

     Bu anlaşma neticesinde oluşturulan özerk Friz bölgesine “Kırsal Bölgeler” (Friz.Ommelânnen; Flm. Ommelanden; Alm. Umländer) deniyor.
     Ommelânnen’in kapsamına giren üç mıntıka vardı: Hunsingo (Friz. Hunzegoa),Fivelingo (Friz. Fivelingoa) ve Batı Mıntıkası (Flm. Westerkwartier; Friz.Westerkertaaier).
     Ommelânnen’in kendine özgü bayrağı da vardı. Bu bayrak, kadim Frizya millî bayrağının tâ kendisiydi; sadece bayrağın üzerindeki çizgi ve işaretlerin biraz yönleri değiştirilmişti.

[Resim: 23...-0-d-768x531.jpg]
Ommelânnen bayrağı

     1386 yılında imzalanan sözleşme, 1482 yılında son kez yenilenmiştir. Bu kez ayrıca gemi kaptanlarına da birtakım imtiyazlar tanınmıştır. 1448 yılında “Ommelânnen Kara Kanunu” hazırlanmıştır ve bu kanun da 1601 yılında tekrardan revize edilmiştir.
     1558 tarihinden başlayarak Ommelânnen kapsamına dahil olan beş bölge arasında ise 1561 yılında dayanışma amaçlı bir ittifak kurulmuştur. Aralarında 9 üyeli bir komisyon kurmuşlardır.
     1571 yılında Ommelânnen Meclisi kurulur. 36 âzalı bir meclistir bu.
     Ommelânnen, 1594 tarihine kadar varlığını sürdürmüştür.

      DOĞU FRİZYA KONTLUĞU (1464 – 1744)
     23 Aralık 1464 tarihinde Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu (962 – 1806)tarafından bugünkü Almanya topraklarında, “Almanya Frizyası” olarak anılan Doğu Frizya topraklarında Doğu Frizya Kontluğu (Friz. Greefskip Eastfryslân; Alm.Grafschaft Ostfriesland; Flm. Graafschap Oost – Friesland; Dan. Grevskabet Østfrisland) kurulur.
     Doğu Frizya Kontluğu, Kutsal Roma Cermen İmparatoru III. Friedrich (1415 – 93)tarafından kuruldu ve oldukça uzun ömürlü oldu.
     300 yıla yakın yaşayan, 25 Mayıs 1744 tarihine kadar varlığını sürdüren Doğu Frizya Kontluğu’nu yöneten kontların tamamı, “Sirksena” isimli aileden seçilmiştir.

[Resim: 23...-0-e-768x593.jpg]
Bugünkü Almanya topraklarında kurulan Doğu Frizya Kontluğu (1464 – 1744)haritası

     Kontluğun ilk kontu, I. Ulrik Sirksena (1408 – 66)’dır. Son kont Karel Edzard (1716 – 44)’ın 25 Mayıs 1744 günü ölmesi ile, bu kontluk tarihe karışmıştır ve Prusya İmparatorluğu (1525 – 1947)’nun egemenliği altına girmiştir.
     1807 yılında Doğu Frizya toprakları Fransa tarafından ilhak edildi ve bir bölümüHollanda Krallığı’na eklendi. 1815 yılında ise Hannover Krallığı’na bağlandı.

      FRİZYA BEYLİĞİ (1524 – 1795)
     23 Aralık 1464 tarihinde Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu tarafından bugünkü Almanya topraklarında, “Almanya Frizyası” olarak anılan Doğu Frizya topraklarındaDoğu Frizya Kontluğu (Friz. Greefskip Eastfryslân; Alm. Grafschaft Ostfriesland; Flm. Graafschap Oost – Friesland; Dan. Grevskabet Østfrisland) kurulmasından tam 60 sene sonra, 1524 tarihinde, Hollanda toprakları İspanya Krallığı (1492 – 1975)tarafından ele geçirildikten sonra, bugünkü Hollanda topraklarında, “Hollanda Frizyası” olarak anılan Batı Frizya topraklarında Frizya Beyliği (Friz. Hearlikheid Fryslân; Flm.Heerlijkheid Friesland; Alm. Herrschaft Friesland) kuruldu.

     İspanyollar’ın Hollanda ve Batı Frizya topraklarını ele geçirmelerinden sonra İspanya Krallığı’nın Roma ve İtalya Kralı I. Carlos (1500 – 58) emriyle kurulan Frizya Beyliği, tam olarak bugünkü Hollanda’nın resmî adı Frizya (Friesland) olan vilayetini kapsıyordu.
     Beyliğin kuruluşu, aynı bölgede – yazının başında detaylıca anlattığımız – Pier Gerlofs Donia (1480 – 1520) ve Wijerd Jelckama (1490 – 1523) öncülüğündeki“Siyah Umut” (Friz. Swarte Heap) direnişinin bastırılmasından hemen sonrasına tekabül ediyor.

[Resim: 23...-0-f-768x657.jpg]
Bugünkü Hollanda topraklarında kurulan Frizya Beyliği (1524 – 1795) haritası

     1524 tarihinde kurulan beyliğe 1528 yılında İjssel Toprakları (Flm. Overijssel; Friz.Oerisel), 1536 yılında da Sınır Ülkesi (Flm. Groningen; Friz. Grinslân) ve Drenthe(Flm. Drenthe; Friz. Drinte) dahil oldu.
     1579 tarihinde Utrecht Birliği (Flm. Unie van Utrecht; Friz. Uny fan Utert) kurulunca, Frizya Beyliği hemen ertesi sene, 1580 yılında birliğe dahil oldu. Böylece krallık ve yönetim merkezi olan Oranje – Nassau Meclisi (Flm. Huis Oranje – Nassau)’ne temsilci de göndermeye başladı.

     Frizya yöneticilerinden ve Groningen şehri valisi Willem Loadewyk (1560 – 1620), 29 Temmuz 1585 tarihinde Groningen’de bir üniversite kurdu.
     İspanyollar ile Hollandalılar arasında yapılan ve 1568 – 1648 arası tam 80 yıl sürdüğü için tarihe Seksen Yıl Savaşları (Flm. Tachtigjarige Oorlog; İsp. Guerra de los Ochenta Años) adıyla geçen korkunç savaşın bitiminde, 30 Ocak 1648 tarihinde imzalanan Münster Antlaşması (Flm. Vrede van Münster; İsp. Tratado de Münster) ile Frizya Beyliği (Friz. Hearlikheid Fryslân) nihaî olarak Hollanda’ya bağlandı.
     19 Ocak 1795 tarihinde Batavya Cumhuriyeti (1795 – 1806) kurulunca, Frizya Beyliği’nin varlığına son verildi.
     1798 yılında ise ikiye bölündü.
     1802 yılında yapılan yeni idarî düzenlemede, bölünmüş de olsa, her iki parça daFriesland (Frizya) ismini taşıyordu.
     Ancak 1810 yılında, Güney Denizi’nin batı kesiminden Friesland (Frizya) ismi atıldı. Buraya Noord – Holland (Kuzey Hollanda) dendi ve işte bugünkü Noord – Holland (Kuzey Hollanda) ilidir bu. (Ben hâlâ “Friesland” derim ama, “ilkel millîyetçi” olduğum belli olsun diye)
     1814 yılında da, resmî ismi halen Friesland (Frizya) olan bugünkü Friesland(Frizya) ili kuruldu.
[img=817x0]http://www.sediyani.com/wp-content/uploads/2016/10/23...-1.jpg[/img]
Pier Gerlofs Donia önderliğindeki “Siyah Umut” örgütü, 1515 yılında Zuiderzee(Güney Denizi) üzerindeki 28 gemi ve 4000 deniz gerillasıyla Hollanda’ya karşı özgürlük ve bağımsızlık mücadelesini başlatır.

ÖM ile soru cevaplamiyoruz! Forum'a yazın cevaplardan herkes yararlansın!
Sahin
24-11-2017:04:00 #1

ÇOK SEVDİĞİ KARISI ÖLDÜRÜLÜNCE “MİLLÎ LİDER” OLAN SIRADAN BİR KÖYLÜNÜN İLGİNÇ ÖYKÜSÜ: PİER GERLOFS DONİA’NIN DİRENİŞİ (1515 – 20)


     Frizler arasında 15. yy’ın sonunda başlayan iç çatışmalar, Friz halkına ve Frizya ülkesine pahalıya mal olmuştu.
     O dönemde Frizler’in iki güçlü partisi ve siyasî camiâsı vardı. Birinin adı“Skieringers”, diğerinin adı “Fetkeapers”. Bu iki grup arasında 1489 yılında iç savaş çıkar. Saksonya Dükü III. Albrecht der Beherzte (1443 – 1500), iç çatışmaları durdurmak için devleti harekete geçirir ve “Skieringers” grubunun lideri Juw Dekema fan Baard (1449 – 1523) için ölüm fermanı yayınlar.

     1498 yılında, 500 yıl gibi uzun bir süredir yürürlükte olan “Friz Özgürlüğü” (Friz.Fryske Frijheid; Alm. Friesische Freiheit; Flm. Friese Vrijheid; Dan. Frisisk Frihed) adlı özerklik sözleşmesi tamamen iptal edilir ve bu haklar da tarihe karışır.
     Frizler sahip oldukları tüm idarî ve millî haklarını bir anda yitirmişlerdi.
     “Friz Özgürlüğü” sözleşmesinin tarihe karışmasından sadece 17 yıl sonra, 1515 tarihinde, Frizya tarihine “Grutte Pier” (Büyük Pier) adıyla geçmiş olan Pier Gerlofs Donia (1480 – 1520) önderliğinde büyük bir özgürlük ve bağımsızlık mücadelesi başlatır, Frizler.

     Frizler’in tarih boyunca gelmiş geçmiş en büyük direnişçilerinden ve devrimcilerinden biri olan Pier Gerlofs Donia, tarihe “Grutte Pier” ismiyle geçmiştir ve bu ifade Frizce’de “Büyük Pier” anlamına gelir (“grutte”, Frizce’de “büyük” demek). Frizler’in millî kahramanları Pier Gerlofs Donia’yı “Grutte Pier” (Büyük Pier) olarak adlandırması, tıpkı Hintler’in millî kahramanları Mühendis Keremçand Gandhi (1869 – 1948)’yi “Mahatma Gandhi” (Büyük Gandhi) olarak adlandırması gibidir(“mahatma”, Hintçe’de “büyük” demek).

     Ancak oldukça küçük cüsseli ve “ufacık tefecik” olan Gandhi’ye “Büyük”(Mahatma) denilmesi, tamamen yaptıkları ve Hindistan tarihine vurduğu damga nedeniyle iken, Pier Donia’ya “Büyük” (Grutte) denilmesi, hakikaten iriyarı ve neredeyse iki insan boyutunda olan büyük cüssesi nedeniyledir. Bir denizci ve “korsan” olan Pier’in vücûdu, bedeni, “insan azmanı” denecek kadar dev bir büyüklüğe sahipti.

     15. – 16. yüzyıl Friz tarihçilerinden Bolsward (Frizya) doğumlu Peter Jacobi Thaborita (1450 – 1527)Pier Gerlofs Donia (Grutte Pier) için şunları kaleme almıştır: “Kömür renginde korkunç kara gözleri vardı. Görünümü nedeniyle düşmanlarına büyük korku salmıştı.” 19. yüzyıl tarihçilerinden Den Haag (Lahey) doğumlu Hollandalı tarihçi Conrad Busken Huet (1826 – 86) ise O’nun hakkında şunları yazmıştır: “Bir öküz kadar güçlü, bir kule kadar uzun, bir ev kadar geniş cüsseli. Esmer tenli, siyah sakallı ve bıyıklı.”
     Kaynaklarda yazıldığına göre Pier Gerlofs Donia’nın boyu, 2 m 15 cm idi.

[Resim: 23...-0-a-768x832.jpg]
Friz millî kahramanı Pier Gerlofs Donia’nın boynunda Frizya millî bayrağıatkısıyla çizilmiş resmi

     Pier Gerlofs Donia, 1480 yılında, Kuzey Denizi (Noordzee) ile Güney Denizi(Zuiderzee) arasında inşâ edilmiş olan bugünkü “Afsluitdijk” isimli yolun doğu tarafının başladığı yerde, yani tam da şu anda bulunduğumuz ve buraya varınca geziyi anlatmaya ara verip siz sevgili okurlarımıza “Friz Dosyası” sunmaya başladığımız noktada bulunan Kimswerd (Friz. Kimswert) köyünde doğdu. Bu önemi tarihî şahsiyeti, siz sevgili okurlarımıza, O’nun doğduğu köyde oturup anlatıyoruz yani, anlayacağınız.

     Küçük bir köy olan Kimswerd’de bugün 603 kişi yaşamaktadır ve bu şirin Friz köyünün ortasında Friz millî kahramanı Pier Gerlofs Donia’nın heykeli bulunuyor.
     Pier Gerlofs Donia’nın babasının adı Gerlof Piers Donia, annesinin adı Fokel Sybrants Bonga’dır. (Babasıyla hemen hemen aynı adı taşıyan Pier Gerlofs Donia, oğluna da Gerlof Piers Donia ismini koymuştur. Böylece dede (babası) – baba (kendisi) – torun (oğlu), hepsi de 3 kuşak aynı ismi taşımıştır.)

     Çiftçi ve köylü bir baba ile toprak sahibi seçkin bir annenin 4 çocuğundan biri olarak 1480 yılında Frizya’nın Kimswerd köyünde dünyaya gelen Pier Gerlofs Donia, çocukluğunu ve gençliğini babasının yanında çiftçilik yaparak geçirdi.
     25 yaşındayken, 1505 yılında, kendisi gibi köylü bir kız olan Rintsje Syrtsema (? – 1515) ile evlendi. 1506 yılında babasının adını verdiği oğlu Gerlof Piers Donia (1506 – 20), 1510 yılında da kızı Wobbel Piers Donia (1510 – 25) doğdu.
     Pier Gerlofs Donia, aslında kendi halinde, sıradan bir köylüydü. Küçük bir köyde karısı ve iki çocuğuyla yaşayan, çiftçilik yaparak geçimini sağlayan herhangi biriydi. Ailesine son derece bağlıydı. Karısını ve çocuklarını çok seviyordu.

     O’nu anlatan hemen bütün kitaplar, iri cüssesi ve dev görünümüyle insanı korkutan bir bedene sahip olmasına rağmen Pier Gerlofs Donia’nın karakter olarak yumuşak huylu, kibar bir insan olduğunu ve altın gibi bir kalbinin olduğunu kaydederler. İri cüssesinden ve dev yapısından dolayı kendisinden korkulan ve kaçılan bu insanın yanına yaklaşıldığında, kendisiyle konuşulduğunda, bedensel görünümünün tam aksine altın gibi bir kalbinin, tertemiz bir ahlâkının olduğuna, kalbinin insan sevgisi ile dolu olduğuna, merhametli, iyiliksever bir kişi olduğuna şahit olunduğunu belirtmektedirler.

     Aslında, Anadolu köylerinde de vardır böyle tipler. Dev gibi cüssesi olan adamlardır, suratı sakallı ve bedeni kıllı, kendisinden korkar ve kaçarsınız, ama yanına yaklaştığınızda ve kendisiyle tanıştığınızda, melek gibi bir insan olduğunu anlarsınız.
     Pier Gerlofs Donia, işte aynen böyle bir insandı. Karısını çok seviyordu. Öyle ki, karısı Rintsje Syrtsema’ya karşı duyduğu sevgi ve aşk, yaşadığı köyde köylülerin diline düşmüştü. Köylüler, böyle iri yarı bir adamın karısını bu kadar sevmesini, ailesine bu derece bağlı olmasını konuşuyor ve bu duruma hayret ediyor, bunu takdirle ve hayranlıkla karşılıyorlardı.

     Peki, böyle bir adam, nasıl oldu da Friz ulusunun tarihindeki en büyük devrimci ve direnişçi oldu?
     Küçük bir köyde çiftçilik yapan, eşini deliler gibi seven ve karısının bir dediğini iki etmeyen, ailesine son derece bağlı bu köylü adam, nasıl oldu da birdenbire “korsan” oldu ve işgalci Hollanda, Alman ve Danimarka devletlerine karşı Friz tarihindeki en şedid özgürlük ve bağımsızlık hareketinin fitilini ateşledi?

     Ne olduysa, 1515 yılında oldu. Pier Gerlofs Donia, 35 yaşındaydı.
     Frizya Kontu I. Edzard de Grutte fan East Fryslân (1462 – 1528) ile Saksonya Dükü Georg der Bärtige (1471 – 1539) arasında yaşanan ve 3 yıl sürüp tariheSaksonya Kavgaları (1514 – 17) olarak geçen savaş esnasında, Hollandalılar 1515 yılında Pier Gerlofs Donia’nın ailesiyle yaşadığı Kimswerd köyüne saldırırlar.
     Hollandalı askerler, köyü yakıp yıkarlar ve bu barbarca saldırıda Pier Gerlofs Donia’nın hânımı Rintsje Syrtsema’yı öldürürler.
     Köyünün askerler tarafından yakılıp yıkılmasına ve canından çok sevdiği karısının öldürülmesine dayanamayan Pier Gerlofs Donia, karısının intikamını almak için yemin içer. Hollandalılar, artık O’nun baş düşmanlarıdırlar. Çünkü canından çok sevdiği karısının katilleridirler, çocuklarının annesini öldürmüşlerdir. 

     Bunun üzerine Pier Gerlofs Donia, bir “korsan” olur ve harekete geçirdiği gemilerle Friz tarihindeki en büyük ve dünya tarihindeki en ilginç “deniz gerillası” hareketini başlatır. O artık işgale karşı Friz direnişinin lideridir.
     Pier Gerlofs Donia, “Siyah Umut” (Friz. Swarte Heap; Flm. Zwarte Hoop) isimli bir direniş örgütü kurar. Bu örgüt, Friz halkının özgürlüğü ve bağımsızlığı için mücadeleye başlar. Mücadele ise denizden yapılmakta, işgalcilere Güney Denizi(Zuiderzee) sularından “korsan saldırılar” ile darbeler vurulmaktadır.
     “Siyah Umut” (Friz. Swarte Heap) örgütünün lideri Kimswerd köyünden 35 yaşındaki Pier Gerlofs Donia (1480 – 1520), ikinci lideri ise komşu Bolswardköyünden henüz 25 yaşındaki Wijerd Jelckama (1490 – 1523)’dır. Wijerd Jelckama, aynı zamanda Pier Gerlofs Donia’nın yeğenidir.

     Örgüt kısa sürede büyür ve Frizya’da büyük bir kitlesel destek kazanır. Öyle ki örgütteki “deniz gerillası” sayısı 4 bine ulaşır. Gemilerinin sayısı ise 28’dir.
     Frizya’da Pier Gerlofs Donia’nın öncülük ettiği “Siyah Umut” hareketi için “Dünya tarihinin en ilginç gerilla hareketi” dememizin sebebi şu: Mâlumunuz olduğu üzere,Frizya ülkesinde ne dağ vardır ne de orman. Tamamen dümdüz bir ülkedir ve ormanlık alan da yoktur, her tarafı açık bir coğrafyadır.  Zirâ Frizya’da dağ da yok, orman da!..

     Peki bu gerillalar nerede saklanmışlardır? İşte az önce belirtmiştik bunu: Denizde
     Güney Denizi (Flm. Zuiderzee; Friz. Sudersee) sularında saklanıyor, oradan gemilerle karaya gizlice çıkarak “işgalci” Hollanda ordusuna saldırılar düzenliyorlardı.
     Bakın bu çok ilginçtir; zirâ Güney Denizi açık (uluslararası) bir deniz değil, bir “iç deniz”dir. Yani sularının tamamı Hollanda’nın içindedir. “Seyahatname”mizde sizlere tanıttığımız ve günümüzde üstünde yapılan iki yolla (Asfluitdijk ve Markerwaarddijk) tamamen kapatılıp iki tane göl haline getirilen ancak o dönemler henüz deniz olanZuiderzee (Güney Denizi) tamamen Hollanda’nın içinde olan bir iç denizdir. 

     (Olayı daha iyi anlamak için, Türkiye ile kıyaslayarak tahayyül edin: Yani bunlar, açık olan AkdenizKaradeniz veya Ege’den gelip saldırmıyorlar, Marmara Denizi’nde saklanıyorlar ve Marmara’dan gelip saldırıyorlar. Yani saklandıkları deniz, etrafı tümüyle saldırdıkları devlet ile çevrelenmiş bir iç deniz!)
     Tarihçilerin kaydettiğine göre, Zuiderzee (Güney Denizi) sularında, denizin ortasında durarak saklanan bu “Siyah Umut” gerillalarının gemilerinde bol miktardapeynirtereyağısüt ve ekmek vardı. Bunlarla besleniyorlardı. Ki bunlar, mâlumunuz olduğu üzere, Frizya’nın temel besin kaynaklarıdır.

     Kendisini “Frizya Kralı” ilan eden Pier Gerlofs Donia önderliğindeki “Siyah Umut” örgütü, 1515 yılında Zuiderzee (Güney Denizi) üzerindeki 28 gemi ve 4000 deniz gerillasıyla Hollanda’ya karşı özgürlük ve bağımsızlık mücadelesini başlatır.
     1515 yılında ilk saldırılarını Güney Denizi’nin doğu kıyılarına yapan Friz deniz gerillaları, 1517 yılındaki ikinci büyük kuşatmayı ise denizin batı kıyısındakiMedemblik (Friz. Memelik) şehrine yaparlar. Ancak limanı almak için gerçekleştirilen bu büyük gerilla kuşatması, büyük bir ordu tarafından şehri korumaya çalışan Hollandalılar’a karşı başarılı olamadı.
     Ocak 1517’deki saldırının başarısızlığa uğramasından sonra, Haziran 1517’de Friz deniz gerillaları (korsanlar) yine Zuiderzee’nin batı kıyısına daha büyük bir saldırı harekâtı başlatırlar. Bu kez hem Medemblik (Friz. Memelik), hem de daha güneydekiEnkhuizen (Friz. Henkhúze) şehrine, iki büyük şehre birden saldırırlar. (NOT: Enkhuizen, bugünkü gezimizde yemek molası vereceğimiz şehirdir. Aç olan karınlarımızı orada doyuracağız.)

     24 Haziran 1517 tarihinde denizden şehirlerin limanlarına gerçekleştirilen bu büyük harekâtta, Enkhuizen şehrinin limanını, Medemblik şehrinin ise tamamını ele geçirirler. Hollanda ordusu, şehri 4 bin askerle savunmaya çalışmıştı. Bozguna uğrayan Hollanda ordusundan yüzlerce asker öldürülür ve onlarcası da esir alınır (esir alınan askerler, daha sonra fidye karşılığı serbest bırakılır). Ancak Enkhuizen şehrinin sadece limanını ele geçirebilmişlerdi, “Siyah Umut” direnişçileri. Kaleyi zaptedemediler ve Hollanda ordusu şehir merkezini ve resmî binaları can havliyle de olsa korumayı başarmıştı.
     Bir ay sonra, Temmuz 1517’deki saldırıda Gelderland (Friz. Gelderlân) topraklarınıAsperen köyüne kadar ele geçirirler, Friz direnişçiler. Bu toprakları savunmak için Hollanda devleti AlkmaarWaterland ve Gooiland’da bulunan askerî birlikleri sözkonusu mıntıkaya sevkeder ve Friz deniz gerillalarını buradan çıkartmaya çalışır. Ancak “Siyah Umut” gerillaları, bu toprakları Ocak 1518’e kadar ellerinde tutmayı başarırlar.

     Friz direnişçiler, 1518 yılında Hoorn (Friz. Hoarn) kentinde Hollanda ordusuna ağır bir bozgun daha yaşatırlar. Bu saldırı esnasında, 300 Hollanda askerinin öldürüldüğü kaydediliyor.
     Pier Gerlofs Donia ve yeğeni Wijerd Jelckama liderliğindeki Friz direnişi, 1520 yılı başına kadar sürer. Taraflar arasında barış anlaşması imzalanır.
     Yaşamının son yılını hasta yatağında geçiren Pier Gerlofs Donia, 28 Ekim 1520 tarihinde Frizya’nın Sneek (Friz. Snits) şehrinde 40 yaşında huzur içinde vefat eder. Naaşı, Sneek’teki Grote Kerk (Büyük Kilise) adlı kilisenin arsasına gömülür (kilisenin şimdiki ismi Grote of Martinikerk). Mezarı, kilisenin kuzey tarafındadır. (NOT: Pier Gerlofs Donia’nın öldüğü şehir olan Sneek, bundan 15 yıl önce, 2001 yılında oğlumMalcolm ve yeğenlerimle birlikte yaptığımız Frizya gezisinde yemek molası verdiğimiz şehirdir. Sneek’te, gemi şeklinde yapılmış bir McDonald’s görmüştük, orada yemek yemiştik. Bu seferki gezide, yine şehrin içinden geçeceğiz.)

     Pier Gerlofs Donia’nın öldüğü aynı yıl, 1520, hemen ardından oğlu Gerlof Piers Donia da ölüyor, 14 yaşındayken. Kızı Wobbel Piers Donia ise 5 yıl sonra, 1525 yılında henüz 15 yaşındayken hayata veda ediyor. Çocuklarının ikisi de, henüz çocuk denecek yaşta hayata gözlerini yumuyorlar. Niçin ve nasıl öldükleri ile ilgili olarak Hollanda ve Alman kaynaklarında hiçbir bilgi bulunmuyor. Friz kaynaklarında ise Pier Gerlofs Donia’nın vefatından sonra çocuklarının Saksonyalılar tarafından öldürüldükleri yazıyor. Kimi Friz tarihçiler, Friz millî kahramanı Pier Gerlofs Donia’nın kızı Wobbel Piers Donia’nın henüz 15 yaşındayken hayata veda etmesine rağmen o yaşına kadar tam üç kez evlendiğini, eskiden Frizler’de erken evliliklerin yaygın olduğunu, Donia’nın kızının da öldüğü 15 yaşına kadar üç kez evlendiğini ve kendisininanne olduğunu, çocuklarının bulunduğunu ve bugün Hollanda’da ve ABD’de O’nun soyundan gelenlerin olduğunu ileri sürmektedirler.

     Direniş hareketinin ikinci lideri ve aynı zamanda Pier Donia’nın yeğeni olan Wijerd Jelckama’nın ölüm tarihi ise 1523’tür. Yani Donia’dan 3 yıl sonra, Donia’nın kızı Wobbel’den 2 yıl önce.
     Friz millî kahramanı Pier Gerlofs Donia’nın doğum yeri olan Kimswerd köyünde bugün 603 kişi yaşamaktadır ve bu şirin Friz köyünün ortasında Friz millî kahramanıPier Gerlofs Donia’nın heykeli bulunuyor. Bu heykel, Friz ressam ve heykeltraş Anne Woudwijk (1952 – halen yaşıyor) tarafından 1985 yılında yapıldı.

[Resim: 23...-0-b.jpg]
Friz millî kahramanı Pier Gerlofs Donia’nın doğum yeri olan Kimswerd köyünde bulunan heykeli

     1791 yılında Hollandalı araştırmacı Jacobus Kok (? – ?) tarafından Leeuwarden Yeni Şehir Salonu (Flm. Nieuw Stadhuis Leeuwarden; Friz. Nije Stedhûs Ljouwert)’nda yapılan araştırmada, salonda sergilenen iki büyük kılıcın, 1515 – 20 Friz Özgürlük ve Bağımsızlık Direnişi’nin liderleri Pier Gerlofs Donia ile Wijerd Jelckama’nın kılıçları olduğu tespit edildi.

     Frizler’in efsanevî ulusal direnişçisi Pier Gerlofs Donia’nın kılıcı, bugün Hollanda’nın resmî adı Frizya (Flm. Friesland; Friz. Fryslân) olan vilayetinin merkeziLeeuwarden (Friz. Ljouwert) şehrinde bulunan Leeuwarden Friz Müzesi (Flm. Fries Museum Leeuwarden; Friz. Frysk Museum Ljouwert)’nde sergilenmektedir. Kılıcın uzunluğu 2 m 13 cm, ağırlığı ise 6 kg 600 g’dır.

[Resim: 23...-0-c-507x1024.jpg]
Frizya’nın özgürlüğü için savaşan “Siyah Umut” hareketinin liderleri Pier Gerlofs Donia ve Wijerd Jelckama’nın kılıçları, bugün Leeuwarden Friz Müzesi’nde sergilenmektedir.

     1970 yılında çekilen Hollanda yapımı “Floris” adlı dizi filmde, Frizler’in efsanevî millî kahramanı Pier Gerlofs Donia canlandırılmıştır. 12 bölüm süren ve her bölümü 30 dakika olan “Floris” adlı dizi filmde, Pier Gerlofs Donia rolünü kim oynamıştır, söyleyelim mi? Çok ilginçtir: Kaba saba görünümü ve dev cüssesi nedeniyle kendisine çok benzediği düşünülen Hollandalı futbolcu, Ajax Amsterdam takımının futbolcusu olan Hans Boskamp (1932 – 2011) oynamıştır bu rolü.

     10 Eylül 2015 tarihinde, yani bundan henüz bir yıl önce çocuklar için piyasaya sürülen “Cross of the Dutchman” (Hollandalı’nın Kılıcı) adlı video oyununun ana karakteri, Pier Gerlofs Donia’dır.
     Son ilginç anekdot da spor dünyasından: Frizya (Friesland) ilinin merkeziLeeuwarden şehrinin rugby takımı olan Greate Pier Rugby Club, ismini “Büyük Pier” lakaplı Friz millî kahramanı Pier Gerlofs Donia’dan almaktadır.
     Pier Gerlofs Donia’nın ismini kullanarak bu efsanevî direnişçinin anısını yaşatmaya çalışan daha başka kulüpler ve – elbette ki – gemiler de vardır.

     ► OMMELÂNNEN (1386 – 1594)
     Frizce bir kelime olan “Ommelânnen”, anlam olarak “Kırsal Bölgeler” demek.
     23 Eylül 1386 tarihinde Saksonya hükûmeti ile bugünkü Hollanda’nın Groningen(Friz. Grinslân) il topraklarında bulunan kimi mıntıkalar arasında bir sözleşme imzalanır. (KISA BİR BİLGİ NOTU: Bugün Hollanda’nın 12 vilayetinden biri olanGroningen’in Frizce orijinal ismi “Grinslân” olup, bu kelime “Sınır Ülkesi” demektir.)
     İmzalanan sözleşmeyle, Groningen şehrinin etrafında bulunan birkaç küçük kente, kasabalara ve mıntıkaya “muhtariyet” (özerklik, otonomi) hakkı tanınır. Sözleşmeye göre, bu bölgelerde yaşayan Frizler kendi kendilerini yönetecek, hatta kendilerine ait bayrakları da olacaktır.

     Bu anlaşma neticesinde oluşturulan özerk Friz bölgesine “Kırsal Bölgeler” (Friz.Ommelânnen; Flm. Ommelanden; Alm. Umländer) deniyor.
     Ommelânnen’in kapsamına giren üç mıntıka vardı: Hunsingo (Friz. Hunzegoa),Fivelingo (Friz. Fivelingoa) ve Batı Mıntıkası (Flm. Westerkwartier; Friz.Westerkertaaier).
     Ommelânnen’in kendine özgü bayrağı da vardı. Bu bayrak, kadim Frizya millî bayrağının tâ kendisiydi; sadece bayrağın üzerindeki çizgi ve işaretlerin biraz yönleri değiştirilmişti.

[Resim: 23...-0-d-768x531.jpg]
Ommelânnen bayrağı

     1386 yılında imzalanan sözleşme, 1482 yılında son kez yenilenmiştir. Bu kez ayrıca gemi kaptanlarına da birtakım imtiyazlar tanınmıştır. 1448 yılında “Ommelânnen Kara Kanunu” hazırlanmıştır ve bu kanun da 1601 yılında tekrardan revize edilmiştir.
     1558 tarihinden başlayarak Ommelânnen kapsamına dahil olan beş bölge arasında ise 1561 yılında dayanışma amaçlı bir ittifak kurulmuştur. Aralarında 9 üyeli bir komisyon kurmuşlardır.
     1571 yılında Ommelânnen Meclisi kurulur. 36 âzalı bir meclistir bu.
     Ommelânnen, 1594 tarihine kadar varlığını sürdürmüştür.

      DOĞU FRİZYA KONTLUĞU (1464 – 1744)
     23 Aralık 1464 tarihinde Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu (962 – 1806)tarafından bugünkü Almanya topraklarında, “Almanya Frizyası” olarak anılan Doğu Frizya topraklarında Doğu Frizya Kontluğu (Friz. Greefskip Eastfryslân; Alm.Grafschaft Ostfriesland; Flm. Graafschap Oost – Friesland; Dan. Grevskabet Østfrisland) kurulur.
     Doğu Frizya Kontluğu, Kutsal Roma Cermen İmparatoru III. Friedrich (1415 – 93)tarafından kuruldu ve oldukça uzun ömürlü oldu.
     300 yıla yakın yaşayan, 25 Mayıs 1744 tarihine kadar varlığını sürdüren Doğu Frizya Kontluğu’nu yöneten kontların tamamı, “Sirksena” isimli aileden seçilmiştir.

[Resim: 23...-0-e-768x593.jpg]
Bugünkü Almanya topraklarında kurulan Doğu Frizya Kontluğu (1464 – 1744)haritası

     Kontluğun ilk kontu, I. Ulrik Sirksena (1408 – 66)’dır. Son kont Karel Edzard (1716 – 44)’ın 25 Mayıs 1744 günü ölmesi ile, bu kontluk tarihe karışmıştır ve Prusya İmparatorluğu (1525 – 1947)’nun egemenliği altına girmiştir.
     1807 yılında Doğu Frizya toprakları Fransa tarafından ilhak edildi ve bir bölümüHollanda Krallığı’na eklendi. 1815 yılında ise Hannover Krallığı’na bağlandı.

      FRİZYA BEYLİĞİ (1524 – 1795)
     23 Aralık 1464 tarihinde Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu tarafından bugünkü Almanya topraklarında, “Almanya Frizyası” olarak anılan Doğu Frizya topraklarındaDoğu Frizya Kontluğu (Friz. Greefskip Eastfryslân; Alm. Grafschaft Ostfriesland; Flm. Graafschap Oost – Friesland; Dan. Grevskabet Østfrisland) kurulmasından tam 60 sene sonra, 1524 tarihinde, Hollanda toprakları İspanya Krallığı (1492 – 1975)tarafından ele geçirildikten sonra, bugünkü Hollanda topraklarında, “Hollanda Frizyası” olarak anılan Batı Frizya topraklarında Frizya Beyliği (Friz. Hearlikheid Fryslân; Flm.Heerlijkheid Friesland; Alm. Herrschaft Friesland) kuruldu.

     İspanyollar’ın Hollanda ve Batı Frizya topraklarını ele geçirmelerinden sonra İspanya Krallığı’nın Roma ve İtalya Kralı I. Carlos (1500 – 58) emriyle kurulan Frizya Beyliği, tam olarak bugünkü Hollanda’nın resmî adı Frizya (Friesland) olan vilayetini kapsıyordu.
     Beyliğin kuruluşu, aynı bölgede – yazının başında detaylıca anlattığımız – Pier Gerlofs Donia (1480 – 1520) ve Wijerd Jelckama (1490 – 1523) öncülüğündeki“Siyah Umut” (Friz. Swarte Heap) direnişinin bastırılmasından hemen sonrasına tekabül ediyor.

[Resim: 23...-0-f-768x657.jpg]
Bugünkü Hollanda topraklarında kurulan Frizya Beyliği (1524 – 1795) haritası

     1524 tarihinde kurulan beyliğe 1528 yılında İjssel Toprakları (Flm. Overijssel; Friz.Oerisel), 1536 yılında da Sınır Ülkesi (Flm. Groningen; Friz. Grinslân) ve Drenthe(Flm. Drenthe; Friz. Drinte) dahil oldu.
     1579 tarihinde Utrecht Birliği (Flm. Unie van Utrecht; Friz. Uny fan Utert) kurulunca, Frizya Beyliği hemen ertesi sene, 1580 yılında birliğe dahil oldu. Böylece krallık ve yönetim merkezi olan Oranje – Nassau Meclisi (Flm. Huis Oranje – Nassau)’ne temsilci de göndermeye başladı.

     Frizya yöneticilerinden ve Groningen şehri valisi Willem Loadewyk (1560 – 1620), 29 Temmuz 1585 tarihinde Groningen’de bir üniversite kurdu.
     İspanyollar ile Hollandalılar arasında yapılan ve 1568 – 1648 arası tam 80 yıl sürdüğü için tarihe Seksen Yıl Savaşları (Flm. Tachtigjarige Oorlog; İsp. Guerra de los Ochenta Años) adıyla geçen korkunç savaşın bitiminde, 30 Ocak 1648 tarihinde imzalanan Münster Antlaşması (Flm. Vrede van Münster; İsp. Tratado de Münster) ile Frizya Beyliği (Friz. Hearlikheid Fryslân) nihaî olarak Hollanda’ya bağlandı.
     19 Ocak 1795 tarihinde Batavya Cumhuriyeti (1795 – 1806) kurulunca, Frizya Beyliği’nin varlığına son verildi.
     1798 yılında ise ikiye bölündü.
     1802 yılında yapılan yeni idarî düzenlemede, bölünmüş de olsa, her iki parça daFriesland (Frizya) ismini taşıyordu.
     Ancak 1810 yılında, Güney Denizi’nin batı kesiminden Friesland (Frizya) ismi atıldı. Buraya Noord – Holland (Kuzey Hollanda) dendi ve işte bugünkü Noord – Holland (Kuzey Hollanda) ilidir bu. (Ben hâlâ “Friesland” derim ama, “ilkel millîyetçi” olduğum belli olsun diye)
     1814 yılında da, resmî ismi halen Friesland (Frizya) olan bugünkü Friesland(Frizya) ili kuruldu.
[img=817x0]http://www.sediyani.com/wp-content/uploads/2016/10/23...-1.jpg[/img]
Pier Gerlofs Donia önderliğindeki “Siyah Umut” örgütü, 1515 yılında Zuiderzee(Güney Denizi) üzerindeki 28 gemi ve 4000 deniz gerillasıyla Hollanda’ya karşı özgürlük ve bağımsızlık mücadelesini başlatır.


ÖM ile soru cevaplamiyoruz! Forum'a yazın cevaplardan herkes yararlansın!

 
  • 0 Oy - 0 Ortalama
Bu konuyu görüntüleyen kullanıcı(lar):
 1 Ziyaretçi
Bu konuyu görüntüleyen kullanıcı(lar):
 1 Ziyaretçi