renk de kleur
koyu donker
açık licht
siyah zwart
mavi blauw
kahverengi bruin
gri grijs
yeşil groen
portakal rengi oranje
kırmızı rood
sarı geel
beyaz wit
mor paars]]>falseSahin]]>2014-11-19T23:27:36Z2014-11-19T23:27:36Zhttps://www.hollandaligurbetciler.nl/konu-turkse-lessen-34.htmlTurkse Lessen 34
Het achtervoegsel -(y)ken
Het achtervoegsel -(y)ken (géén klinkerharmonie) is een achtervoegsel dat je gebruikt om een verband in de tijd uit te drukken tussen twee handelingen in een zin. Met verband in de tijd wordt hier bedoeld dat handelingen tegelijkertijd kunnen plaatsvinden, of na elkaar.
Het achtervoegsel -(y)ince
stam + ince
Het achtervoegsel -ince (vier + tweevormige klinkerharmonie) is net als -(y)ken een achtervoegsel dat een verband legt in de tijd tussen twee handelingen in een zin. Het achtervoegsel -ince komt alleen achter een werkwoord voor, en wel direct achter de stam van het werkwoord.
Het achtervoegsel -(y)erek
Het achtervoegsel -(y)erek (tweevormige klinkerharmonie) is net als -(y)ince een achtervoegsel dat van een werkwoord een bijwoordelijke bepaling maakt. En ook hier legt het een bepaald verband tussen de handeling die het achtervoegsel krijgt en de handeling in de hoofdzin.
ki als los woord
Het woordje ki als los woord is een voegwoord dat twee zinnen verbindt en in het Nederlands vaak wordt vertaalt met het betrekkelijk voornaamwoord 'dat'. Bijzinnen met gebruik van het woordje ki vormen een variant op de bijzinnen die we eerder hebben geleerd in de lessen 22, 23, 26 en 28.
De betrekkelijke bijzin
We kunnen de betrekkelijke bijzinnen die we eerder hebben geleerd ook in een vorm met ki zetten. Neem als voorbeeld de zin Dün gördüğün Mustafa benim kardeşim. (Mustafa, die jij gisteren zag, is mijn broer.).
Bijzinnen met een denk-werkwoord
Het woordje ki komt wel geregeld voor als de inleiding van een bijzin als in de hoofdzin een werkwoord staat dat denken of constateren te maken heeft. We noemen aan aantal werkwoorden waarbij dit het geval is.
Directe rede
Een ander geval waarbij het woordje ki geregeld voorkomt is het uitdrukken van de directe rede. In het Nederlandse is dat een zin als: 'Piet zei: "Wat leuk dat je er bent
Het is allemaal zo erg ...
In constructies waarbij de hoofdzin uitdrukking geeft dat het allemaal zo erg, zo moeilijk, zo belangrijk is, dat het iets tot gevolgd heeft wat in een bijzin wordt uitgedrukt. Het betreft zinnen als: 'Het is allemaal zo erg, mooi, belangrijk, et cetera,
Vaste uitdrukkingen
Er is een aantal vaste uitdrukkingen, o.a.
Extra kracht bijzetten
Tenslotte nog een heel ander soort gebruik van het losse woordje ki. Dit keer niet als een koppelwoord tussen hoofdzin en bijzin, maar als een los woord om de uitspraak in een zin extra kracht bij te zetten.
Kar ve Çocuk
Welkom bij de selecte groep van leden die de basiscursus grammatica (les 1 t/m 35) hebben overleefd. Je bent nu een gevorderde leerling. Vanaf les 36 gaan we het daarom anders aanpakken. Je krijgt nu telkens een Turkse tekst te lezen, zonder vertaling. De woordjes en de oefeningen zijn afgestemd op deze tekst. De teksten - die veelal uit de praktijk afkomstig zijn - zullen hier en daar gevorderde grammatica bevatten, die niet direct in de voorgaande lessen is behandeld. In dat geval vertrouwen we er op dat je zelf je weg zoekt, bijvoorbeeld via de chat of het forum.
Het werkt het gemakkelijkst als je het volgende stappenplan aanhoudt:
ga naar de oefeningen en oefen eerst de woordenschat bij de les
lees vervolgens de tekst hieronder
maak de oefeningen bij de tekst
N.B. Als je de oefeningen in een apart venster opent, kun je tijdens het maken van de oefeningen nog terugvallen op de tekst. Ook kun je de tekst uitprinten voordat je naar de oefeningen gaat. De eerste tekst die we hebben geselecteerd, is afkomstig uit het kinderboek en heet Kar ve Çocuk.
Kar ve Çocuk
Çocuk evinin camından dışarı baktı. Hayalleri cama takıldı. Parka gitmek istiyordu, diğer bütün çocuklar gibi. Salıncakta sallandıkça mutlu olacaktı çocuk. Dönme dolaplarda dönecekti. Sesi diğer çocukların seslerine karışacaktı. Bütün çocukların sesleri kuş seslerine karışacaktı. Ve çok mutlu olacaktı. Sadece parka gitmesi yetecekti. Başka bir şey istemiyordu. Mutlu olması için iki zincirin ucundaki küçük bir tahta parçası yetecekti ona. “Ah! şimdi parkta olabilseydim.” dedi. Elleri ile cama dokundu. Camın soğukluğu onun küçücük yüreğine. Mutlulukla arasındaki engeli cam olarak gördü birden. Bir de dışarıdaki bembeyaz örtüyü. Nasıl da her yeri kaplamıştı. Bir taraftan da küçük küçük beyaz tanecikler iniyordu gökyüzünden. Ne kadar da çoklardı. Sanki onlarda kendi aralarında oynuyordu. Bir sağa bir sola çığlık çığlığa koşuyordu. Tıpkı çocuklar gibi. Telaşlı ve ürkek birden bitiverecek gibi mutlulukları. Sanki birisi, “artık yeter şimdi eve gidiyoruz” diyecek alıp götürecekti hepsini.
Çocuk görünce baktığı camdan, küçük beyaz taneciklerin sevincini... Unutuverdi kendi içini saran kederini. Çekti camdan ellerini. Bahara erteledi parka gitme hayallerini. Çünkü isminin kar olduğunu öğrendiği bu küçük beyaz taneciklerin baharıydı içinde bulunduğu zaman. Isıttı küçücük yüreğinin içini, neşeli dansı kar tanelerinin. Bir de ilerideki okulun bahçesinde şen şakrak kar topu oynayan çocukların sesleri geldi kulağına, ne güzeldi. Çocukların yaptığı kömür gözlü, havuç burunlu kardan adamın gülümseyen yüzünü görünce, daha da sevdi kar tanelerini. Parka gitmiş kadar mutluydu sanki, içindeki coşkuyu haykırmak istiyordu.
Sesini duyurmak istercesine dünyadaki bütün kar tanelerine. “Sizi seviyorum kar taneleri! Hepinizi çok seviyorum!”diye bağırdı. Ve daha çabuk büyüyüp kar taneleri ile oynamanın hayallerine dalarken annesinin kendisine seslenen sesini duydu çocuk. Nasıl kar taneleri uça uça neşe ile iniyorsa yeryüzünün kucağına, çocuk da tıpkı kar taneleri gibi gitti uzandı annesinin kucağına.
Beluister de tekst
Je kunt bovenstaande tekst ook beluisteren. Druk hieronder op de afspeelknop. Lees meteen mee met de tekst om je uitspraak te verbeteren.
Aspectvormen
In de tekst komen twee werkwoordsvervoegingen voor, waarin een -(y)iver- vorm is terug te vinden. Het betreft de werkwoordsvervoegingen bit + iver + ecek = bitiverecek en unut + uver + di = unutuverdi.
Bijwoordelijke bepaling met -dikçe
In de zin Salıncakta sallandıkça mutlu olacaktı çocuk. komt in het bijwoord sallandıkça voor. Het is een vervoeging waarbij het werkwoord sallanmak = 'schommelen' wordt omgevormd tot het bijwoord sallandıkça iets betekent als 'Hoe meer ze schommelt ...'.
Tot slot
Mochten er in de tekst woorden of constructies voorkomen waarmee je moeite hebt, geef die dan aan de moderator door, zodat ik extra uitleg aan de les kan toevoegen.]]>falseSahin]]>2014-11-18T14:51:27Z2014-11-18T14:51:27Zhttps://www.hollandaligurbetciler.nl/konu-turkse-lessen-32-33.htmlTurkse Lessen 32 & 33
Turkse Lessen 32
Tijd voor een herhaling! In deze les komt er geen nieuwe grammatica aan bod. We herhalen alles wat is geleerd tijdens de lessen 25 t/m 31.
Turkse Lessen 33
Het achtervoegsel -ki
Het achtervoegsel -ki is in meerdere opzichten een bijzonder woord. Dit komt omdat het woord uit het Perzisch afkomstig is en niet een authentiek onderdeel is van de Turkse taal.
Achter een naamwoordgroep in de tweede naamval
Door het achtervoegsel -ki achter een naamwoordsgroep in de tweede naamval te plakken, maken we een deel van de bezitsconstructie zelfstandig. We maken de constructie zelfstandig door -ki achter het achtervoegsel van de tweede naamval te plakken en het tweede deel van de bezitsconstructie (het zelfstandig naamwoord) weg te laten:
tweede naamval + ki, zelfstandig gebruik
bezitsconstructie zelfstanig met -ki Mustafa'nın evi (Het huis van Mustafa) Mustafa'nınki (Dat van Mustafa) Elif'in bisiklet (De fiets van Elif) Elif'inki (Die van Elif) Gülay'ın kalem (De pen van Gülay) Gülay'ınki (Die van Gülay)
De zelfstandige vorm kan op zich weer in allerlei naamvallen voorkomen.
Achter een naamwoordgroep in de vijfde naamval
Als je een bijwoord hebt dat tijd of plaats aanduidt of een zelfstandig naamwoord met de vijfde naamval, dan kun je daarachter -ki plaatsen zodat de naamwoordgroep een voornaamwoord of een bijvoeglijk naamwoord wordt. M.a.w.
Achter een bepaling van tijd of plaats
Gebruik als bijvoeglijke bepaling
En dan is er, naast het gebruik na een tweede of vijfde naamval, nog het gebruik van -ki als achtervoegsel bij een voornaamwoord van tijd of plaats. Het bijwoord van tijd en plaats krijgt hier het -ki achtervoegsel en wordt vervolgens als bijvoeglijke bepaling gebruikt.
voornaamwoord van tijd of plaats + ki
voornaamwoord voornaamwoord + ki şimdi (nu) şimdiki zaman (de tegenwoordige tijd, zie les 6!) yarın (morgen) yarınki gazete (de krant van morgen) bugün (vandaag) bugünkü konuşma (het gesprek van de dag) dün (gisteren) dünkü haberler (het nieuws van gisteren) geçen hafta (vorige week) geçen haftaki randevu (de afspraak van vorige week) bu hafta (deze week) bu haftaki haber (het nieuws van deze week) o yıl (dat jaar) o yılki şarap (de wijn van dat jaar) gelecek ay (volgende maand)&t gelecek ayki parti (het feest van volgende maand)
NB: In bovenstaand lijstje zie je ook de enige twee gevallen waarin ki wél de klinkerharmonie volgt.]]>falseSahin]]>2014-11-18T14:42:42Z2014-11-18T14:42:42Zhttps://www.hollandaligurbetciler.nl/konu-turkse-lessen-30-31.htmlTurkse Lessen 30 & 31
Turkse Lessen 30
de causative vorm
In deze les behandelen we net als in de vorige les een achtervoegsel achter de stam van een werkwoord. Na het wederkerend werkwoord, het wederkerig werkwoord en de passieve vorm is nu de causative vorm aan de beurt.
volgorde van achtervoegsels achter de stam
We hebben vier mogelijke achtervoegsels behandeld die achter de stam van een werkwoord kunnen komen. Deze achtervoegels kunnen ook in combinatie voorkomen.
Turkse Lessen 31
Projecties
In deze les gaan we het hebben over zogenoemde projecties. Dit houdt in dat je een werkwoordelijke of niet werkwoordelijke zin een extra achtervoegsel -(y)di (verleden tijd), -(y)miş (indirecte verleden tijd) of -(y)se (hypothese) kunt geven waarbij je de hele zin respectievelijk het aspect verleden tijd, indirecte verleden tijd of hypothese geeft.
projecties met -ydi
projecties in de werkwoordelijke zin
Hier behandelen we de betekenissen die ontstaan door toevoeging van de projectie -ydi (viervormige klinkerhamonie). Het gaat er hier om dat aan de al bestaande betekenis ('Ik ben aan het zwemmen.', 'Ik zwem.', 'Ik zal gaan zwemmen.', et cetera) het aspect van verleden tijd wordt toegeveogd.
projecties met -ymiş
projecties in de werkwoordelijke zin
Hier behandelen we de betekenissen die ontstaan door toevoeging van de projectie -ymiş (viervormige klinkerharmonie). Zo'n projectie geeft de hele zin de betekenis van onzekerheid: 'het blijkbaar van iemand anders gehoord hebben.'.
projecties met -yse
projecties in de werkwoordelijke zin
Hier behandelen we de betekenissen die ontstaan door toevoeging van de projectie -yse (tweevormige klinkerharmonie).]]>falseSahin]]>2014-11-18T14:34:18Z2014-11-18T14:34:18Zhttps://www.hollandaligurbetciler.nl/konu-turkse-lessen-28-29.htmlTurkse Lessen 28 & 29
Turkse Lessen 28
betrekkelijke bijzinnen met -dik, -ecek, -miş en -r
inleiding
In les 26 hebben we het gehad over betrekkelijke bijzinnen die je kunt maken door het werkwoord in de bijzin het achtervoegsel -(y)en te geven. Dit betrof zinnen als: 'De man die daar loopt is mijn vader.', 'De vrouw die gezond is drinkt veel melk.' et cetera.
betrekkelijke bijzin met -dik
Met het achtervoegsel -dik (tweevormige klinkerharmonie) maak je een betrekkelijke bijzin die in de verleden tijd of in de tegenwoordige tijd staat. In welke tijd de bijzin staat maak je op uit de tijd van het werkwoord in de hoofdzin.
betrekkelijke bijzin met -ecek
gebruik zonder bezitsachtervoegsel
Met het -ecek achtervoegsel maak je betrekkelijke bijzinnen die in feit of handeling in de toekomst beschrijven. In tegenstelling tot het -dik achtervoegsel, dat altijd met bezitsachtervoegsel wordt gebruikt, kent het -ecek achtervoegsel (tweevormige klinkerharminie) een vorm mét bezitsachtervoegsel, maar ook een vorm zonder bezitsachtervoegsel.
betrekkelijke bijzin met -miş
Het achtervoegsel -miş is het achtervoegsel van de indirecte verleden tijd. Ook bij het vormen van betrekkelijke bijzinnen heeft het die betekenis.
betrekkelijke bijzin met -r
Het achtervoegsel -r is het achtervoegsel van de brede tijd. De ontkennende vorm wordt gemaakt door het -maz achtervoegsel (tweevormige klinkerharmonie).
Turkse Lessen 29
vorming van de stam van een werkwoord
In deze les gaan we het hebben over de vorming van de werkwoordstam. Er zijn allerlei achtervoegsels die geplaatst kunnen worden achter de stam van een werkwoord en die daarmee een nieuwe stam vormen.
het wederkerend werkwoord
Een wederkerend werkwoord gebruik je als de handeling beschreven door het werkwoord betrekking heeft op het onderwerp zelf in plaats van het lijdend voorwerp. In het Nederland zouden we dan zeggen: 'Ik was mezelf', 'Hij kleed zichzelf aan' et cetera.
het wederkerig werkwoord
Daar waar het wederkerend werkwoord aangeeft dat de handeling betrekking heeft op 'jezelf', geeft het wederkerig werkwoord aan dat de handeling berekking heeft op meerdere mensen die 'met elkaar' de handeling uitvoeren. Het achtervoegsel dat hierbij direct achter de stam komt is het achtervoegsel -(i)ş (viervormige klinkerharmonie).
de passieve vorm
In een passieve zin is het niet van belang wie nu precies de handeling uitvoert. Het object waarop de actie wordt uitgevoerd wordt het onderwerp van de zin gemaakt. ]]>falseSahin]]>2014-11-18T14:02:20Z2014-11-18T14:02:20Zhttps://www.hollandaligurbetciler.nl/konu-turkse-lessen-26-27.htmlTurkse Lessen 26 & 27
Turkse Lessen 26
Betrekkelijke bijzinnen met -(y)en
In deze les gaan we het hebben over wat we in het Nederlands de betrekkelijke bijzin noemen. Dit betreft bijzinnen als (in cursief): 'De man die daar loopt, gaat naar huis.' of 'Mustafa, die met Demet is getrouwd, is rijk'.
Onvoltooid deelwoord vanOlmak
Als je van een eenvoudige zin zonder werkwoord een betrekkelijke bijzin wilt maken, gebruik je het onvoltooid deelwoord olan. Dus, de zin hastadır (Hij is ziek) wordt hasta olan (ziek zijnde).
Zelfstandig gebruik
Tot nu toe bespraken we de vorm die als bijvoeglijke naamwoordsgroep wordt gebruikt bij een zelfstandig naamwoord. In de zin Burada yürüyen kadın eve gidiyor. is burada yürüyen ('hier wandelend') het bijvoeglijke gedeelte en kadın ('vrouw') het zelfstandig naamwoord.
Wiens
Tenslotte bespreken we het gebruik van het woord 'wiens' in zinnen als 'De man, wiens vrouw mooi is, is rijk.'.
Turkse Lessen 27
isteme kepleri(aanvoegende wijs)
In deze les kijken we weer opnieuw naar het vervoegen van werkwoorden. Tot nu toe hebben we de tijdsvormen -iyor, -di, -miş, -ir en -ecek besproken.
dilek kipi(hypothetisch)
De dilek kipi wordt gebruikt om het hypothetische karakter van een zin duidelijk te maken. We kunnen hierbij een onderscheid maken tussen reële en irreële wensen.
gereklilik kipi(verplichting)
De gereklilik kipi wordt gebruikt om uit de drukken dat de spreker iets noodzakelijk acht. Let wel, het betreft dus geen algemene verplichting voortvloeiend vanuit een afspraak of wet, maar een verplichting die de spreker of schrijver zelf voelt.
istek kipi(subjunctief)
We sluiten de bespreken van de aanvoegende wijs af met de istek kipi (de subjunctief). Deze tijd beschrijft een wens of verlangen van de spreker ten aanzien van iets.]]>falseSahin]]>2014-11-18T13:55:23Z2014-11-18T13:55:23Zhttps://www.hollandaligurbetciler.nl/konu-turkse-lessen-24-25.htmlTurkse Lessen 24 & 25
Turkse Lessen 24
Herhaling
Dit is een herhaling van de lessen 17 t/m 23.
Turkse Lessen 25
Tussenvoegsel van mogelijkheid
Het uitdrukken dat iets 'kan' of 'mag' gebeurt in het Turks door het gebruiken van een speciaal tussenvoegsel in de werkwoordsvervoeging: het tussenvoegsel van mogelijkheid. Het tussenvoegsels van mogelijkheid is -(y)ebil.
bijvoeglijk en zelfstandig naamwoord van plaats
Het Turks kent een aantal woorden die worden gebruikt om een positie ten opzichte van een plaats aan te geven, vergelijkbaar met het Nederlandse 'boven', 'onder', 'achter' et cetera. In het Turks kunnen deze voorkomen als bijvoeglijknaamwoord in een naamwoordgroep van kwalificatie: bijv.
bijwoord van plaats
Daarnaast is er het bijwoord van plaats, dat voor komt in zinnen als 'Ik ga naar boven', 'Ik ga naar binnen' en 'Ik kom van buiten'. Hier komt het bijwoord telkens voor in combinatie met een naamval:
De voorbeelden: Mustafa yukarıda.Mustafa is boven. Kedi dışarıya gidiyor.De kat gaat naar buiten. Aşağıdan yukarıya geliyor.Hij komt van beneden naar boven. Köpek içeride uyudu.De hond sliep binnen.]]>falseSahin]]>2014-11-18T13:45:39Z2014-11-18T13:45:39Zhttps://www.hollandaligurbetciler.nl/konu-turkse-lessen-22-23.htmlTurkse Lessen 22 & 23
Turkse Lessen 22
Infinitief met bezitsachtervoegsel
In les 20 hebben we de onbepaalde wijs besproken. Dit houdt in dat een werkwoord op een dusdanige manier kan worden vervoegd dat het werkwoord daardoor als onderwerp, lijdend voorwerp, et cetera op kan treden in een zin.
Infinitief met bezitsconstructie als onderwerp
Bij een aantal vaste constructies vormt het infinitief met bezitsconstructie het onderwerp van de zin. Het krijgt dan dus een bezitsuitgang, maar géén uitgang van een naamval.
Infinitief met bezitsconstructies in andere naamvallen
Hierboven hebben we de constructie infinitief + bezitsachtervoegsel behandeld, waarbij deze constructie de rol van het onderwerp in de zin speelde. In zo'n geval is er geen naamval van toepassing.
Turkse Lessen 23
Infinitief: vier verschillende vormen
In les 20 en 22 hebben we diverse vormen van infinitieven besproken. Om te beginnen kunnen we het volledige werkwoord (stam + mek) in een zin gebruiken, zoals in içmek istiyorum. (Ik wil roken.) Daarnaast kunnen we een meer uitgebreid infintief vormen door de combinatie stam + me + eventueel bezitsachtervoegsel + eventuele naamval, zoals in içmemi istiyor (Hij wil dat ik rook).
Hiermee zijn echter niet alle mogelijke vormen behandeld.
Vervoegingen met -dik en -ecek
De vervoegingen gaan vergelijkbaar als de vervoeging met -me zoals besproken in les 22. We nemen weer de stam van het werkwoord, bijvoorbeeld gel of git en plakken daar nu -dik (viervormige klinkerharmonie) achter.
Wanneer welke vorm?
algemene handeling of concreet feit
Er zijn dus in totaal vier manieren om een infinitief te vormen: -mek, -me, -dik en -ecek. De eerste twee worden gebruikt in zinnen waarbij de nadruk ligt op de algemene, tijdloze handeling.]]>falseSahin]]>2014-11-18T13:39:28Z2014-11-18T13:39:28Zhttps://www.hollandaligurbetciler.nl/konu-turkse-lessen-20-21.htmlTurkse Lessen 20 & 21
Turkse Lessen 20
De onbepaalde wijs (infinitief)
In het Turks wordt het hele werkwoord, ook wel infinitief of 'onbepaalde wijs' genoemd, gevormd door de stam van het werkwoord met de -mek of -mak uitgang. In deze vorm vind je werkwoorden ook terug in het woordenboek
Infinitief als onderwerp of onbepaald lijdend voorwerp
Als het infinitief het onderwerp van een zin is, dan krijgt het de -mek of -mak uitgang. In onderstaande zinnen is het infinitief onderwerp van de zin.
Infinitief met dativus (derde naamval)
Een infinitief in de derde naamval wordt dus gevormd door stam + me (tweevormige klinkerharmonie) + (y)e (tweevormige klinkerharmonie). Praktisch gezien zijn er dus twee mogelijkheden: -meye en -maya.
Infinitief met accusativus (vierde naamval)
Een infinitief in de vierde naamval wordt dus gevormd door stam + me (tweevormige klinkerharmonie) + (y)i (viervormige klinkerharmonie). Praktisch gezien zijn er dus twee mogelijkheden: -meyi en -mayı.
Infinitieven met abblativus en instrumentalis
Een infinitief in abblativus (zesde naamval) wordt gevormd door stam + me (tweevormige klinkerharmonie) + den (tweevormige klinkerharmonie). Praktisch gezien zijn er dus twee mogelijkheden: -meden en -madan.
Turkse Lessen 21
Duyuyla geçmiş zaman(de indirecte verleden tijd)
Deduyuyla geçmiş zaman is een vervoeging in de verleden tijd die we in het Nederlands niet kennen. De vorm voegt een aspect van onzekerheid toe. Het geeft aan dat je iets niet zelf weet, maar hebt 'van horen zeggen' en wordt gebruikt als iets blijkbaar het geval is. Demiş vorm achter een predicaat
Bovenstaand bespraken we de duyuylan geçmiş zaman. Dit is de werkwoordvervoeging waarbij -miş in het werkwoord wordt opgenomen.
Nevenschikkingen
Tot nu toe hebben we zogenaamde enkelvoudige zinnen behandeld. We hebben eenvoudige zinnen behandeld waarin een onderwerp, een predicaat en mogelijk bepalingen voorkomen, maar géén werkwoord: Bugün hastayım.]]>falseSahin]]>2014-11-18T13:30:52Z2014-11-18T13:30:52Zhttps://www.hollandaligurbetciler.nl/konu-turkse-lessen-19.htmlTurkse Lessen 19
De genetivus (tweede naamval)
Eerder hebben we behandeld hoe je bezit uitdrukt voor personen: benim kapım = mijn deur, senin kapın = jouw deur, en onun kapısı = zijn deur. Maar wat nu, als je bezit wilt uitdrukken van een ding en niet van een persoon? Stel, je wilt in plaats van 'zijn deur' zeggen 'de deur van het huis'? In dat geval zet je 'het huis' in de tweede naamval.
Neemonun kapısı'zijn deur' als uitgangspunt.
Vervoegen met naamval en persoonsachtervoegsel
Zoals je ziet krijgt het laatste woord in de naamwoordgroep het achtervoegsel -(s)i (viervormige klinkerharmonie). Voorbeelden hiervan waren kapısı en kardeşi.
Bezit v.s. kwalificatie
Tot nu toe hebben we het gehad over het uitdrukken van bezit. De uitdrukkingen benimarabam, Bart'ın arabası of evin kapısı zijn zgn.
Naamwoordgroep van kwalificatie en persoonsachtervoegsel
Vervoegen met naamvallen gaat hetzelfde als bij de naamwoordgroep van bezit, dus met een tussen -n- waar van toepassing. Maar LET OP! In geval er een persoonsachtervoegsel achter de naamwoordgroep van kwalificatie komt, vervalt de uitgang -(s)i.
Achterzetsels met tweede naamval
Voor de volgende achterzetsels geldt, dat als zij achter een persoonlijk voornaamwoord of achter een aanwijzend voornaamwoord in het enkelvoud staan of achter het woord kim staan, zij de tweede naamval regeren.]]>falseSahin]]>2014-11-18T13:25:42Z2014-11-18T13:25:42Zhttps://www.hollandaligurbetciler.nl/konu-turkse-lessen-18.htmlTurkse Lessen 18
Overzicht werkwoorden vervoegen
Een eenvoudige werkwoordsvervoeging, zoals we die tot nu toe behandeld hebben bestaat uit de stam van het werkwoord, aangevuld met een aantal achtervoegsels. De
volgorde van achtervoegsels ziet er als volgt uit:
werkwoord = stam + {ontkenning} + tijdsvorm + persoonsachtervoegsel (type I of II)
De ontkenning is optioneel en volgt altijd direct na de stam.
Geniş zaman (brede tijd)
De şimdiki zaman, gevormd door het -(i)yor achtervoegsel ken je al uit eerdere lessen.
Vorming van de brede tijd, bevestigend
Vorming van de brede tijd, ontkennend
De ontkennende vorm maak je met behulp van het achtervoegsel - mez (tweevormige klinkerharmonie). 'jij komt niet' wordt gel - mez - sin = gelmezsin en 'jullie wachten niet' wordt bekle - mez - siniz = beklemezsiniz.
De brede tijd, vragend
De vragende vorm maak je door het achtervoegsel van de brede tijd (bevestigend of ontkennend) achter de stam te plakken, zonder de persoonuitgang. De persoonuitgang komt vervolgens achter het vraagwoord mi.
Een vriendelijk verzoek
Een zeer veel gebruikt, vriendelijk verzoek, wordt gevormd door het achtervoegsel -er (tweevormige klinkerharmonie) achter het werkwoord te plaatsen en daarachter het vraagwoord misin of misiniz. Het is bijvoorbeeld zeer gebruikelijk om de aandacht van een ober te trekken door te zeggen: bakar mısınız! ('Kijkt u eens hier!')]]>falseSahin]]>2014-11-18T13:20:00Z2014-11-18T13:20:00Zhttps://www.hollandaligurbetciler.nl/konu-turkse-lessen-17.htmlTurkse Lessen 17
var en yok in combinatie met bezit
Je hebt geleerd dat de woordjes var en yok respectievelijk 'Er is/zijn ...' en 'Er is niet / Er zijn geen ...' betekenen.
Instrumentalis (zevende naamval)
De zevende naamval in het Turks is de instrumentalis. Je gebruikt deze naamval in constructies als 'Ik ben met de auto' of 'Ik stuur de brief per post'.
Het wederkerend voornaamwoord kendi
Het woordje kendi is een wederkerend voornaamwoord. Het is te vertalen met de Nederlandse voornaamwoorden mezelf, jezelf, zichzelf, et cetera.
Positie van het vraagwoord mi
Tot nu toe ben je het vraagwoord mi achteraan een vragende zin tegengekomen. We konden hiermee uit de voeten omdat we met relatief korte vragende zinnen te maken hadden.]]>falseSahin]]>2014-11-18T13:13:50Z2014-11-18T13:13:50Zhttps://www.hollandaligurbetciler.nl/konu-turkse-lessen-15-16.htmlTurkse Lessen 15 & 16
Turkse Lessen 15
Tellen
In een eerdere les heb je al geleerd tot 12 te tellen. In deze les gaan we nader in op het tellen.
Nu we de getallen kennen, kunnen we gaan rekenen. Ik hoop dus dat je naast een talenknobbel ook over een rekenknobbel beschikt.
De klok in minuten
Nu we wat meer inzicht hebben in de getallen kunnen we in wat meer detail klokkijken. We kunnen nu in minuten precies de tijd aanduiden.
Maanden en dagen
Hier volgen de namen van de maanden. Deze zijn als volgt.
Turkse Lessen 16
Herhaling
In deze les een herhaling van wat je tot nu toe hebt geleerd. Er wordt verder geen nieuwe grammatica uitgelegd. Ga naar de oefeningen om de herhalingsoefeningen te doen! ]]>falseSahin]]>2014-11-18T13:07:36Z2014-11-18T13:07:36Zhttps://www.hollandaligurbetciler.nl/konu-turkse-lessen-14.htmlTurkse Lessen 14
De ablativus (zesde naamval)
In voorgaande lessen zijn al vier naamvallen aan de orde geweest: de nomativus (eerste naamval, als iets het onderwerp van een zin is, en verder geen uitgang krijgt), de dativus (derde naamval, waarmee we een beweging naar een object toe aangeven), de accusativus (vierde naamval) die wordt gebruikt bij een bepaald lijdend voorwerp en de locativus (vijfde naamval, de naamval van tijd en plaats).
Voorbeelden zijn: ev (huis, eerste naamval), eve (naar huis toe, derde naamval) en evde (thuis, vijfde naamval).
Vraagwoorden derde, vierde en zesde naamval
De vraagwoorden zoals kim, ne, et cetera. hebben ook een variant in de verschillende naamvallen.
Gebiedende wijs: -in, -iniz, -sana en -sanıza
Al in een van de eerste lessen hebben we kennis gemaakt met de gebiedende wijs. Deze vorm van het werkwoord gebruik je om opdrachten te geven als Gel! (Kom!) en
Git! (Ga!). Achtervoegsels -ca en -li
De achtervoegsels -ca (tweevormige klinkerharmonie) en -li (viervormige klinkerharmonie) kun je gebruiken in combinatie met de namen van landen. Als je achter een land het achtervoegsel -ca plaatst, dan duid je daarmee de taal aan die ze in het land spreken.]]>falseSahin]]>2014-11-18T13:03:19Z2014-11-18T13:03:19Zhttps://www.hollandaligurbetciler.nl/konu-turkse-lessen-13.htmlTurkse Lessen 13
De accusativus (vierde naamval)
In deze les leer je de vierde naamval, die je maakt met het achtervoegsel -(y)i (viervormige klinkerharmonie). ev wordt dus evi in de vierde naamval en araba wordt arabayı.
Gebruik van bir
In de zin Bana kitap veriyor. zag je dat kitap een onbepaald lijdend voorwerp is.
De persoonlijke voornaamwoorden bij de vierde naamval
Bij de vierde naamval horen ook persoonlijke voornaamwoorden. Als je in één van bovenstaande voorbeelden het bepaald lijdend voorwerp vervangt door een persoonlijk voornaamwoord, dan gebruik je een persoonlijk voornaamwoord in de vierde naamval.
Voornaamwoorden bij de vierde naamval
De voornaamwoorden bu, şu en o kennen ook een variant in de vierde naamval. Ze worden respectievelijk bunu, şunu en onu.
Werkwoorden met een lijdend voorwerp
Een aantal werkwoorden komt altijd voor in combinatie met een lijdend voorwerp. Dit kan dan een bepaald of een onbepaald lijdend voorwerp zijn.]]>false